Vernieuwing verwachten

Want er is nogal wat gaande in de wereld. Oorlog in het Midden Oosten: Israël, Palestina, Iran, Libanon, Syrië. Oorlog tussen Oekraïne en Rusland, verschillende landen in Afrika. En verder de onzekerheid van de Amerikaanse politiek – dat heeft sowieso invloed op de wereld – klimaatproblemen... Het rijtje met wat er misgaat in de wereld gaat nog verder. Ik voel me bijna bezwaard het allemaal in een paar zinnen te benoemen, want het is veel. Een wereld vol dreiging.

Het kan ook dat je er helemaal niet zo mee bezig bent. Zelfs dat je het graag op afstand houdt. Maar toch: het is een wereld vol dreiging. Ongeacht in hoeverre dat je raakt, hè. Het kan op afstand blijven. Alleen die afstand neemt de veelheid aan dreigende ontwikkelingen in de wereld niet weg.

Weet je, de wereld waarin Jeremia optrad als profeet, was ook vol dreiging. Zeker voor Gods volk: een groot deel van het volk zat in ballingschap. En ze hadden net gehoord van Jeremia dat ze nog wel even zullen blijven. Dat staat in Jeremia 29: 70 jaar zullen ze in ballingschap blijven (Jer. 29,10)! Bovendien heeft Jeremia ook gezegd: het wordt in Israël en in Jeruzalem eerst slechter voordat het beter wordt (Jer. 29,16v).

Maar middenin een dreigende wereld profeteert Jeremia van hoop. Hoofdstuk 30 tot en met 33 zijn hoopvolle hoofdstukken. Ook voor ons, christenen in de 21e eeuw. Maar besef daarbij goed: Jeremia windt er geen doekjes om. Ja, zijn boodschap is prachtig, maar zijn toekomstverwachting is dat niet: het wordt eerst slechter voordat het beter wordt.

[...]

De tekst voor de preek is Jeremia 31,33:

Maar dit is het verbond dat Ik in de toekomst met Israël zal sluiten – spreekt de HEER: Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen en hem in hun hart schrijven. Dan zal Ik hun God zijn en zij mijn volk.

Jeremia 31,33

Door deze preek hoop ik dat je vertrouwen op God en je hoop groeit, ongeacht welke kant het in de wereld opgaat. We staan stil bij VERNIEUWING VERWACHTEN. Dat is ons thema.

VERNIEUWING VERWACHTEN

God belooft namelijk die vernieuwing. Tegelijk kun je je dan afvragen: wat is er nieuw aan dat nieuwe verbond, waar het over gaat?

Want God was toch al God van Zijn volk, zoals in vers 34 staat. Daarvoor kijken we naar het hart, waar God Zijn wet schrijft. Tot slot denken we na over volk van God zijn in onze wereld, met al haar dreiging.

We hebben het dus over Vernieuwing verwachten

#1. Een nieuw verbond

#2. Het hart

#3. Volk van God in de wereld

God sluit een nieuw verbond. Hij doet een nieuwe officiële belofte aan zijn mensen. Het is een genade-initiatief van God. Alleen: dat was het oude verbond van de Sinaï ook al. Dus wat is er nieuw?

#1. Een nieuw verbond

Het oude verbond had God gesloten bij de Sinaï, toen Hij zijn wetten gaf aan Israël. De tien geboden, die hebben we nog steeds. Ze zijn een volmaakte samenvatting van het goede leven dat God wijst. Daarom zijn ze ook nog altijd hetzelfde. God vraagt van ons nog altijd dat we voor Hem leven, dat we gehoorzaam zijn. We zijn geroepen om een leven te leven dat past bij Gods koninkrijk. Een heilig leven in relatie met Hem, de heilige God.

Die roeping was aan Israël in principe hetzelfde. Maar ze hebben het verbond met God gebroken.

We kunnen dan erg letten op Israël, maar we kennen het gebrek ook vanuit ons eigen leven. Als we de 10 geboden horen tijdens een kerkdienst, dan belijden we aan de ene kant: ‘Ja, dat is Gods goede wil!’ En tegelijkertijd bekennen we ook: onze gehoorzaamheid schiet tekort. Daarin verschillen we niet van dat Israël, waar Jeremia tegen spreekt.

Het is een dynamiek die ook Paulus in het NT aanwijst, in de Romeinenbrief: “ik doe niet wat ik wil, ik doe juist wat ik haat. 16Maar wanneer mijn daden in strijd zijn met mijn wil, erken ik dat de wet goed is” (Rom. 7,15b-16).

Het is echt een groot wonder van Gods genade dat God weer met een nieuw verbond komt. God had en heeft alle recht om te zeggen: ‘Nu is het klaar!’ Zo gaat dat zo vaak in menselijke relaties – niet alleen liefdesrelaties... Als er sprake is van onbetrouwbaarheid of zelf ontrouw... dat breekt uiteindelijk een keer kapot. Menselijk gezien kan dat bijna niet anders.

Maar God begint telkens weer opnieuwmet mensen. Ook met mensen die Hem ontrouw zijn, “want Zichzelf verloochenen kan Hij niet” (2Tim. 2,13). God houdt vast aan Zijn belofte, zijn verbond, zijn kant van de afspraak. Hij is vastberaden om trouw te zijn aan Zijn volk. Meer nog: Hij grijpt diep in – in het hart!

#2. Het hart

God grijpt in in ons hart. God doet Zelf in ons wat Hij van ons verlangt in Zijn wet! Die belofte is God gaan inlossen toen onze Here Jezus kwam. In heel het leven van onze Here Jezus is te zien hoe zo’n leven eruit ziet. Jezus leeft volmaakt naar Gods geboden. In Hem zien we wat het is als mensen Gods wet in hun hart hebben. Zelfgevende liefde, oog voor het zwakke, kwetsbare mensenleven. Maar ook: heilige woede over onrecht en hypocrisie.

Zo ziet een hart dat vol is van Gods wet eruit! God is dat werk ook in ons begonnen door Zijn Geest!

Door de Geest wordt ons hart gevormd. Het hart, de plek waar in een mens denken en voelen samenkomen. Het hart is de plek van het verlangen. Wij mensen zijn verlangende wezens. Waar ons hart naar uitgaat, daar leven we voor, spannen we ons voor in. Niet omdat het moet, of vanuit angst, maar omdat je het ten diepst wil.

Als er dus staat dat God zijn wet in ons hart schrijft, betekent dat: God gaat zorgen dat we innerlijk gemotiveerd zijn om Zijn wil te doen! En God doet dat Zelf, door Zijn Geest!

De valkuil is dan dat we gaan afwachten. Maar we hebben het over vernieuwing verwachten. Ik herhaal wat ik daarover twee weken terug zei: ‘Bijbels verwachten is niet passief. Het is een actieve houding, een uitstrekken en toeleven naar.’ Dat wil dus zeggen: de heilige Geest schakelt ons niet uit, maar juist in!

Zo werkt verlangen ook, hè... Als je iets graag wil en je krijgt er meer van, dan ga je het ook zomaar nog meer willen. Dat werk zowel positief als negatief. Denk maar aan geld. Als je daar voor leeft, dan is het nooit genoeg. Je wil telkens meer en meer en meer en meer. Het is de zieke wortel van alle kwaad, de hebzucht in onze wereld.

Of je je verlangen nu op goede of slechte dingen richt, je verlangen groeit in die richting. Daarom is het zo essentieel dat we de goede dingen leren verlangen. Dat we daar ook zelf tijd en moeite in investeren! Niet om te verdienen, maar om te groeien in het rechte, goede verlangen dat God uit genade in ons heeft gelegd! Verlangen naar het volmaakte leven in Zijn Koninkrijk.

Dat verlangen legt God door Zijn Geest in ons. Hij schrijft Zijn volmaakte wil in ons hart. We moeten niet doen alsof dat al af is. Het geeft tegelijkertijd wel hoop: onze vernieuwing wordt gedragen en voltooid door God Zelf. Zo kunnen we vandaag al als Zijn volk in de wereld leven.

#3. Volk van God in de wereld

Die wereld vol dreiging. Het kan zomaar klappen. Zeker nu Israël in zo’n intens en complexe oorlog verwikkeld is. Het vlamt steeds verder op. Dat voedt dat de onrust, juist ook onder christenen. ‘Zijn het tekenen van de laatste dagen?’

Weet je, dat wordt bij zo’n beetje elke crisis uit de geschiedenis wel geschreven en gedacht. ‘Dit is vast en zeker het einde’. En toch is het na vrijwel elke crisis uit de geschiedenis toch de wereld ook weer minder dreigend geworden.

Wat ik bedoel is: onze ervaring over onze wereld en haar nabije toekomst verschilt per persoon. Maar de hoop die Jeremia biedt, staat daar ook in zekere zin los van. Want het is niet zo dat in het nieuwe verbond mensen ineens anders zijn. Mensen gaan het niet ineens veel beter doen. Dat gaat heel geleidelijk in mensen die bij God horen, door Gods Geest. Maar in de wereld gaat het nog altijd hetzelfde. Maar dit is het prachtige van dat nieuwe verbond: het verlegt de focus! Het gaat in het nieuwe verbond niet om wat mensen doen zouden moeten doen - het gaat om wat God Zelf doet! God gaat anders met mensen om!

Als volk van God in deze dreigende wereld is dat onze eerste houvast! Het is ook onze eerste boodschap naar buiten: ‘Kom bij onze God, want Hij heeft ons iets nieuws beloofd!’ God ziet dat mensen bij Hem weglopen. Daarom grijpt God zelf in en belooft:

Ik schrijf mijn wet je hart, zodat jullie leven als Mijn volk in de wereld!

Verwacht die vernieuwing die God belooft! God legt het in ons hart, het verlangen naar het leven met Hem in Zijn nieuwe en volmaakte wereld. Dus verwacht hem, streef ernaar, richt je verlangen ernaar. De vraag is dan: hoe richt je je verlangen? Dat doe je in gebed en in de relatie met God, gericht op Zijn werk in Jezus Christus. Een paar voorbeelden om je verlangen te richten:

- Beoefen dankbaarheid voor wat je hebt gekregen. Benoem het in je gebed, schrijf het desnoods op in een dankbaarheidsdagboek;

- Keer je af van jaloezie en klachten over tekort. Disciplineer jezelf daarin. Maak het zo concreet mogelijk – stel desnoods doelen op;

- Probeer eens een vastentijd te houden, van wat je bij God vandaan trekt. Dat oefent je verlangen;

- Streef vooral samen, geleidt door de Bijbel en studie daarin!

Richt zo je verlangen, in navolging van wat God je geeft. Want je verlangen groeit in de richting die je aandacht geeft.

AMEN