Troostvol treuren

En dat terwijl huilen zelfs gezond is. In elke traan zit namelijk cortisol: het stresshormoon. Dat hormoon moet uit je lichaam, en dat gebeurt dus onder andere door te huilen. Daarom kan een huilbui ook vaak erg opluchten. Maar we doen het niet zo makkelijk.

DIA 3

Huilen. Misschien moet je daar gelijk aan denken, bij die woorden van de Here Jezus. Het gaat over treuren en troost. Woorden die we snel associëren met huilen. Alleen Jezus doelt hier op een diepere emotie. Niet zomaar het verdriet, maar de bron van het verdriet.

Daar kijken we tijdens deze preek naar: de bron van dat treuren waarin je je gelukkig mag weten. We kijken ook verder naar dat geluk: wat bedoelt Jezus precies met gelukkig zijn? Bedoelt Hij een emotionele gesteldheid of is het iets anders? We focussen ten slotte op de troost waar Jezus over spreekt.

DIA 4

We doen dat met het thema: 

TROOSTVOL TREUREN

#1. Verdriet

#2. Geluk

#3. Troost

DIA 5

#1. Verdriet

Menselijk verdriet kent allerlei oorzaken. Het kan worden veroorzaakt door een vervelende, pijnlijke of teleurstellende situatie. Maar het treuren waar de Here Jezus het hier over heeft is iets specifieker. Het wijst op verdriet dat je hebt als je iets verliest. Toch vult onze Heer dat treuren niet verder in dan dat. Hij gebruik hier een enkel woord. Treuren. Je kunt het ook vertalen met rouwen.

DIA 6 | ZWART

Jezus bedoelt overigens niet te zeggen: blijf in je verdriet en verlies hangen. Alsof Jezus je hier zou aansporen om je vooral depressief te blijven voelen. Nee, bij depressie kun je het hoofd niet meer bieden aan het verdriet en het treuren. Maar bij troostvol treuren kan het verdriet er zijn, zonder dat het je leven beheerst. Zonder dat het je in haar greep houdt.

Treuren of rouwen om verlies. Maar om welk verlies? Het verlies van geliefden? Het verlies van onschuld? Als je verder in Matteüs kijkt kom je dit woord op één andere plek tegen. Er wordt aan Jezus gevraagd waarom zijn leerlingen niet vasten.

DIA 7

Dan antwoordt Jezus: “Bruiloftsgasten kunnen toch niet treuren zolang de bruidegom bij hen is?” (Mat. 9,15a). Het waarvoor Jezus je hier gelukkig prijst betekent dan: ‘Gelukkig wie treuren omdat ze Mij missen.’

DIA 8 | ZWART

Het missen van Jezus die zichtbaar en tastbaar bij ons is. Een verlangen om Hem te zien en dag in dag uit met Hem te leven. Wat heerlijk als je daar oprecht verdrietig om bent! Wat een geloof, wat een liefde voor God spreekt daaruit. Ja, je bent echt gelukkig als je Hem mist en je dat raakt. Het is een getuigenis dat de Geest je aan Jezus Christus heeft verbonden. En je zult getroost worden: je zult eens bij Jezus zijn!

Een andere manier van treuren waar deze uitspraak van Jezus aan doet denken is treuren om het verlies van onze zuiverheid. We lazen net de gelijkenis van de farizeeër en de tollenaar in de tempel. De tollenaar die oprecht verslagen is om zijn zonden.

DIA 9

Ik begon deze preek met de vraag: ‘Wanneer heb je voor het laatst gehuild?’ Maar wanneer heb je eigenlijk voor het laatst om je zonden gehuild? Anders gezegd: betreur je je zonden nog oprecht, zoals die tollenaar? En verder: heb je ook verdriet om de zonde in de wereld, meer algemeen. Als je om je heen kijkt en het tot je doordringt: ‘Wat is er veel kapot in de wereld…’

DIA 10 | ZWART

Want ook dan mag je je door Jezus hier gelukkig laten prijzen door onze Here Jezus! Hij verzekert je: je zult getroost worden. Want je zonden zijn vergeven. Meer nog: je zonden zullen weggedaan worden, zo ver het oosten is van het westen!

Vraagt één van de leerlingen: ‘Rabbi, hoe ver is dan het oosten van het westen?’

Antwoordt Jezus: ‘Zo ver.’ Hij spreidt zijn armen en sterft aan het kruis.

DIA 11

Maar Jezus laat het treuren hier zo breed, omdat er in al ons treuren, al ons verlies, bij God troost te vinden is. In al ons treuren is er troost, wanneer we Jezus volgen. Daarom is wie treurt en verdriet heeft gelukkig!

DIA 12

#2. Geluk

Maar het is dan wel de vraag: wat versta je onder geluk? Om dat te zien met je de zaligsprekingen in hun geheel zien. Vorige week zei ik: ‘Jezus noemt een heel rijtje menselijke toestanden die in de wereld niet populair zijn.’ Eigenschappen waar je van kunt zeggen: het is makkelijker als je daar geen last van hebt. Makkelijker als je geen loser bent. Makkelijker als je niet treurt. Makkelijker als je niet zachtmoedig bent, maar wat eelt op je ziel hebt. En zo voorts. Volgens mij kunnen we het erover eens zijn: in onze maatschappij zijn dat allemaal toestanden waar je niet naar verlangt.

DIA 13 | ZWART

Nee, het voelt fijner wanneer je slaagt in het leven. Vrolijk zijn voelt fijner dan verdriet. Als je je niet te veel zorgen maakt om al het onrecht in de wereld sta je wat makkelijker in het leven.

Jezus zegt met de zaligsprekingen ook niet: al die dingen voelen niet fijn. Jezus bedoelt met gelukkignamelijk niet het gevoel van ‘grote blijheid en harmonie’. Nee, geluk gaat om iets dat méér is. Geluk gaat over wanneer je het beste af bent. Anders gezegd: geluk is de toestand die het meest het verlangen waard is.

DIA 14

Het Griekse woord voor gelukkig, ‘makarios’, wijst op de zorgeloze en moeiteloze toestand die je bij God zult hebben. Waar wij jaloers kunnen zijn op wie slaagt in het leven, wie zorgeloos door het leven lijkt te gaan, zegt Jezus: ‘De losers, de treurenden, de mensen die makkelijk geraakt zijn, die moeite hebben met het vele onrecht in de wereld… dát is de meest wenselijke toestand! Dat is het echte geluk, dan ben je zalig.’

DIA 15

Dus waar meet je je geluk aan af? In de samenleving doen we dat snel aan allerlei dingen die ons leven gemakkelijk maken. Financiële vrijheid, gezondheid en zekerheid voor de toekomst, op alle terreinen van het leven. Maar Jezus leert je: dat is niet het echte geluk. Dat is niet wat tot een zorgeloos leven leidt.

DIA 16

Want “Wat heeft een mens eraan de hele wereld te winnen als dat ten koste gaat van zijn [ware] leven?” (Matteüs 16,26)

Dus als je treurt om het ‘niet bij Jezus’-zijn… als je treurt om je zonde, om het verlies van je onschuld, of de zonde in het algemeen dan ben je daarmee gelukkig.

DIA 17

Want wie treurt die zal worden getroost.

DIA 18

#3. Troost

Ja, God zal ons troosten wanneer Jezus terugkomt. Dan zullen alle tranen gewist worden (Op. 21,4) De dood, de zonde en alles wat pijn of verdriet veroorzaakt, zal verdwijnen. Dan zal elke oorzaak van verdriet worden opgelost, geheeld.

We denken bij troost snel aan het stillen van verdriet. Maar de troost die Jezus ons hier belooft is nog breder dan alleen het stillen van verdriet. Het omvat ook het moed geven in het hier en nu.

DIA 19

Paulus schrijft in de tweede brief aan de Korintiërs: “3Geprezen zij de God en Vader van onze Heer Jezus Christus, de Vader die zich over ons ontfermt, de God die ons altijd troost 4en ons in al onze ellende moed geeft, zodat wij door de troost die wijzelf van God ontvangen, anderen in al hun ellende moed kunnen geven” (2Kor. 1,3-4).

In onze vertaling lezen we ‘troost’ en ‘moed’ maar er wordt hier vier keer een vervoeging van hetzelfde woord gebruikt! God troost ons hier en nu, zodat we die troost ook kunnen doorgeven. Want troost die aankomt bemoedigt! Maar dan moet de troost eerst ook wel bij jezelf aankomen. Als jij je niet getroost voelt, dan is het nagenoeg onmogelijk die troost door te geven. Dus eerst moet je zelf naar God, om Zijn troost te ontvangen. Maar dan mogen en kunnen we dat ook aan elkaar doorgeven.

Maar de troost is zelfs nog breder! Want in deze zaligspreking van de Here Jezus klinkt ook nog een andere troost mee.

DIA 20

Namelijk de komst van de Trooster: “Ik zal de Vader bidden, en Hij zal u een andere Trooster geven, opdat Hij bij u blijft tot in eeuwigheid” (Joh. 14,16, HSV).

DIA 21 | ZWART

Goed, alles leuk en aardig, maar wat zorgt nu echt voor geluk en troost? Als het niet gaat om een gevoel, maar om iets weten, hoe houd je dat dan vol? Nou, daarom is het zo belangrijk om te zien: je staat er niet alleen voor! Jezus Christus heeft Zijn Geest gegeven als Trooster. En de Trooster moedigt elke gelovige aan om ook Zelf te troosten – om mee te werken in dat werk van de Geest.

Maar het blijft staan: de weg die Jezus hier wijst door de zaligsprekingen is geen gemakkelijke weg. Het is een weg van afzien van jezelf. Een weg van loslaten wat je misschien wel hoog waardeert in de wereld. Jezus stippelt een route uit die weinig mensen willen volgen. Een route die niet de snelle beloning geeft die je in de wereld misschien wel krijgt. Maar wel een route die leidt naar het ware geluk, het echte geluk. Want achter Jezus aan wordt treuren om alles wat kapot is troostvol. Troostvol, omdat Jezus zal helen.

DIA 22

Vraag jezelf maar eens af – na deze dienst als je weer thuis bent, of straks bij de ontmoeting: Welke troost geeft God mij in het geloof?

Laten we bidden dat de Geest ons het verlangen geeft om telkens weer terug te keren naar de weg die Jezus wijst. En laten we elkaar daarbij aanmoedigen. Niet vanuit onszelf. Maar vanuit de troost en bemoediging die je zelf ontvangt in het geloof. Want dat leidt tot echt geluk. Diep geluk. Niet een gemakkelijk gevoel van zorgeloosheid, maar een vast vertrouwen op God: het zit goed met mijn ziel.

AMEN