Puur toeval.

Kindermoment

Ik hoop dat je het grapje snapt. Anders moet je het thuis maar aan papa of mama vragen.

We hebben het over toeval. Wie weet wat toeval is?

Dat is dat er iets gebeurt, en dat je denkt: ‘Dat is toevallig. Hoe groot is de kans nu dat dit gebeurt.’

Bijvoorbeeld als je op vakantie bent en je komt op vakantie een bekende tegen… Je buren, familie of vrienden…

Dan zeggen mensen soms: ‘Dát is toevallig…’

Zulk soort dingen.

Weet je, de Bijbel gelooft niet in toeval. Ik ook niet.

Vanmorgen hebben we het tijdens de preek weer over dat verhaal van koningin Ester en haar oom Mordechai. De oude koningin wordt weggestuurd. Ester wordt koningin. En precies op dat moment wordt haar volk bedreigd. De Joden worden bíjna uitgeroeid. Maar omdat Ester koningin is, krijgt ze de kans om haar volk te redden! ‘Dát is toevallig!’

Neehoor. De Bijbel leert je dat God dan aan het werk is. Precies op die momenten dat wij kunnen denken: ‘Dátis toevallig…’ laat de Bijbel zien: hier is de Here God aan het werk!

Heeft iemand van jullie weleens iets meegemaakt, dat je dacht: ‘Dát is toevallig…?’ Best moeilijk hè...?

Misschien heb je dat nog niet meegemaakt. Maar ongetwijfeld ga je in je leven weleens meemaken dat je denkt: ‘Tjonge, wat toevallig.’ Stel jezelf dan maar deze vraag: ‘Toeval? Of zou God hier aan het werk zijn?’

Laten we samen God de eer geven. We zingen ons kinderlied: Opw. 420.

Preek

Het lijkt wel alsof steeds meer mensen in complottheorieën geloven. Een paar jaar geleden hoorde ik er nog niemand over. Tegenwoordig wordt ik er bijna wekelijks mee geconfronteerd. De meeste mensen zullen ook wel iemand in hun omgeving hebben die iets afwijkends gelooft. Van verdenkingen van het coronabeleid van de overheid, of de overtuiging dat het World Economic Forum de wereld bestuurt tot nog intenser. Er bestaan allerlei theorieën, over regering, milieu, buitenaards leven, enzovoorts.

Misschien hoop je dat ik daar eens even flink de vloer mee aanveeg. Of je hoopt juist dat ik ook inzie wat jij allang weet. In deze preek doe ik geen van beide. Want het zijn twee manieren van naar de wereld kijken waar ik eigenlijk niet echt in geloof. Enerzijds de wereld veroordelen: ‘Dit is fout, dat is verkeerd; wij als kerk of ik als dominee weet het beter.’ Anderzijds kopiëren met de wereld: ‘Zie je wel!’

[DIA 4]

Veroordelen of kopiëren, zo reageren kerken vaak op de cultuur van de samenleving. Abortus veroordelen we, hedendaagse muziek mag doorgaans wel, maar binnen de perken. Euthanasie, daar staan we niet achter. Bij heel veel dingen zijn we bezig met ons verhouden: ‘Moeten we dit veroordelen of kunnen we dit overnemen?’ Maar ik zou willen pleiten voor een derde weg. Een weg die moeilijk is, want hij komt blijkbaar niet vanzelf. Maar het is wel onze roeping als gelovigen. Die derde weg is: het koninkrijk van God uitdragen.

[DIA 5]

Het koninkrijk van God zoeken, vinden en ermee de wereld in.

Want onze Here Jezus veroordeelde de wereld niet toen Hij kwam:

[DIA 6]

17God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gestuurd om een oordeel over haar te vellen, maar om de wereld door Hem te redden. 18Over wie in hem gelooft wordt geen oordeel uitgesproken, maar wie niet in hem gelooft is al veroordeeld, omdat hij niet wilde geloven in de naam van Gods enige Zoon.

Johannes 3,17-18 (NBV21)

Nee, het oordeel – zegt Johannes verderop – is dat mensen meer van de duisternis houden dan van het licht. Mensen die Jezus afwijzen veroordelen zo zichzelf. Maar Jezus kwam niet om de wereld te veroordelen, maar om haar van binnenuit te veranderen! Die opdracht geeft Jezus ons:

[DIA 7]

19Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen…

Matteüs 28,19a (NBV21)

Dus niet de wereld veroordelen of kopiëren, maar het koninkrijk van God uitdragen.

[DIA 8]

Dat is ook de manier waarop je gelovig met complotten om kan gaan. Of je nu gelooft in een complot, of je moet er niets van hebben. Het uitdragen van Gods koninkrijk als doel van ons leven op aarde geeft ruimte en lucht. Ruimte aan beide kanten.

[DIA 9]

Nu vraag je je misschien af: ‘Wat heeft dit met dat verhaal over Mordechai en Haman te maken?’

[DIA 10 – ZWART]

Nou dit: ‘Mordechai weigert iets te doen wat ingaat tegen zijn geloof – buigen voor Haman.’ Ondanks het regime dat hem en zijn volk in ballingschap heeft gevoerd, verijdelt hij een aanslag op de koning. Er wordt een complot tegen Mordechai’s leven gesmeed! Maar midden in dat complot blijft hij kalm en gelovig handelen. En God bewaart en eert Mordechai op een wonderlijke manier: via ogenschijnlijk toeval. Dingen die geen mens kan plannen, maar waar toch een bedoeling achter lijkt te zitten.

[DIA 11]

Maar toeval bestaat niet. Dat leer je van deze hoofdstukken, zo niet van het hele boek Ester: God gebruikt toevalligheden in Zijn voordeel, Zijn plan. Het opent je ogen voor schijnbaar toeval in je eigen leven. Want toeval bestaat niet. Open dus je ogen voor het toeval in je leven – het kan zomaar dat God daar aan het werk is! Het kan zomaar dat God je via dat toeval wil zegenen en beschermen. Zoals Mordechai.

Ons thema is:

TOEVAL BESTAAT NIET

[DIA 12]

#1. Toeval is Gods schuilnaam

#2. Gerechtigheid

[DIA 13]

#1. Toeval is Gods schuilnaam

Een uitspraak van de Duitse theoloog Albert Schweitzer. Hij zei: ‘Toeval is Gods pseudoniem. Waar je toeval tegenkomt is God aan het werk.’ We zien het in Ester. Het kan zo simpel maar zijn dat je niet kunt slapen.

[DIA 14]

Het overkomt koning Ahasveros. Wat doe je als je niet kan slapen? Lezen in een geschiedenisboek. Mogelijk lijkt je dat wel slaapverwekkend. Ahasveros in elk geval wel. Misschien luister je zelf wel eens een luisterboek. Ik kan me voorstellen dat je daar bijvoorbeeld lekker bij in slaap valt. Maar heel ‘toevallig’ gebeurt het net in de nacht voordat Haman zijn complot tegen Mordechai aan de koning wil voorleggen. Er komen daar een heel aantal lijntjes bij elkaar.

[DIA 15 – ZWART]

Maar het lijkt wel erg cru. Blijkbaar weet Ahasveros dat Mordechai een Jood is. Lid van het volk waar hij eerder die dodelijke wet tegen heeft uitgevaardigd: alle Joden moesten worden uitgeroeid. Maar nu Haman in de hof staat lijkt Ahasveros zijn eigen leedvermaak te organiseren. Hoe diep kan de vernedering voor Haman zijn? Koning Ahasveros kan Mordechai geen grotere eer geven dan dit: de aartsvijand van de Joden als een heraut, een publieke omroeper de eer voor Mordechai laten uitroepen.

God gebruikt het toeval om Mordechai bijval te geven. Het uitblijven van het eerbewijs eerder en de timing nu: het spreekt van Goddelijke planning. Het is heel goed mogelijk dat zo ook het hart van koning Ahasveros wordt voorbewerkt. Wordt voorbewerkt zodat het verzoek van Ester in goede aarde valt bij de koning. Haman heeft de koning een wet laten uitvaardigen die de dood van Mordechai, de redder van zijn leven betekent. De opzet van Ahasveros lijkt daarom gemene opzet om Haman op zijn nummer te zetten.

Misschien doet het je inderdaad wel gemeen aan. Alleen het bijzonder rechtvaardig. Haman krijg precies het tegenovergestelde van zijn zelfzuchtige verlangen. Hij wil zichzelf eren, maar oogst vernedering. En later oogst hij de dood die hij voor Mordechai had gepland. Je ziet erin die wetmatigheid die Jezus ons voorhoudt. Ik haalde hem in de voorgaande preken al aan:

[DIA 16]

ieder die zijn leven wil behouden, zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van Mij, zal het behouden. 

Matteüs 16,25 (NBV21)

Het is gerechtigheid door ogenschijnlijk toeval. Maar wij weten beter.

[DIA 17]

Toeval is Gods schuilnaam. Hij heeft hier de leiding. Hij beschermt zijn volk als geheel. Hij beschermt Mordechai persoonlijk. Haman valt in de kuil die hij zelf heeft gegraven. Misschien voel je dat dan ook wel mee:

[DIA 18]

#2. Gerechtigheid!

Soms zeggen mensen dat als iemand zijn verdiende loon krijgt: ‘Gerechtigheid!’ Je kunt het zeggen gekscherend zeggen wanneer een vriend een grap probeert met je uit te halen maar er zelf de dupe van is. ‘Het kwaad straft zichzelf.’

Het past precies bij wat Haman overkomt. Je ziet het oordeel zich voltrekken zoals Jezus het volgens Johannes zegt:

[DIA 19]

18Over wie in hem gelooft wordt geen oordeel uitgesproken, maar wie niet in hem gelooft is al veroordeeld, omdat hij niet wilde geloven in de naam van Gods enige Zoon. 19Dit is het oordeel: het licht kwam in de wereld en de mensen hielden meer van de duisternis dan van het licht, want hun daden waren slecht.

Johannes 3,18-19 (NBV21) 

Hoe sterk is het van toepassing op Haman?

Maar dan is nog de vraag: hoe kijk je daarnaar? Er kan zo’n gevoel van ‘Gerechtigheid!’ bij opkomen.

[DIA 20]

Nu toch eens eind goed al goed. Het kwaad de kop ingedrukt en de good guys winnen. Wraakgevoelens die bij onderdrukten helemaal te begrijpen zijn. Meer nog: God Zelf laat zien dat er in Zijn woord ruimte is voor zulke gevoelens. De wraakpsalmen in de Bijbel laten dat zien.

Toch wijst onze Here Jezus een andere weg: met zijn leven droeg hij de straf die anderen verdienden. Zelfs zo dat Hij aan het kruis bad:

[DIA 21]

Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen.

Lucas 23,34 (NBV21) 

De enige mens in de geschiedenis Die het recht heeft op wraak – ze doodden de enige zondeloze! De enige mens Die recht heeft op wraak, bidt tijdens Zijn sterven om vergeving voor Zijn beulen!

Als dat landt in je hart, dan leert de Geest je anders kijken. Ja, met vallen en opstaan. Dat is een proces dat je moet doormaken. Maar de Geest leert je stap voor stap anders kijken. Niet langer dat gevoel van ‘Gerechtigheid!’ maar een heilige bewogenheid voor mensen die in het totale duister tasten.

[DIA 22]

Het is helend voor je ziel om je daar in geloof naar uit te strekken: ‘Heer, leer me kijken met Uw bewogenheid!’

Want bedenk dit: Wie het duister liefheeft die leeft nog altijd dáár waar jij had kunnen zitten. Die duisternis is waar jij nog altijd zou zitten, als God door Jezus jou niet had geroepen naar Zijn licht!

[DIA 23]

Geen toeval dus – toeval is Gods schuilnaam. En ook niet iets dat je hebt verdiend. Het is alleen uit Gods genade dat Hij ons Zijn kinderen heeft gemaakt. Gelukkig ben je als je zo ook naar je naaste leert kijken!

AMEN