Tevreden zijn in God

Het is een conclusie die een ervaren psychiater uit de praktijk van zijn werk trekt. Het voortdurend streven naar geluk maakt niet gelukkig maar eerder ongelukkig. Die conclusie lijkt te schuren met die oproep van Paulus in Filippenzen: ‘wees altijd verheugd’. Want ook zonder jarenlange ervaring als psychiater kun je bedenken: ‘Altijdblij zijn, dat lukt toch niemand?!’

DIA 3

We gaan er met elkaar naar kijken. We hebben het over Filippenzen 4,4-7:

4Laat de Heer uw vreugde blijven; ik zeg u nogmaals: wees altijd verheugd. 5Laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen. De Heer is nabij. 6Wees over niets bezorgd, maar vraag in alle omstandigheden aan God wat u nodig hebt en dank Hem in uw gebeden. 7Dan zal de vrede van God, die alle verstand te boven gaat, uw hart en gedachten in Christus Jezus bewaren.

Wat bedoelt Paulus nu precies? Altijd blij zijn lukt niemand, maar daar lijkt hij wel toe op te roepen. Verder kun je je afvragen: hoe hangt deze tekst samen. Het lijken wat losse opmerkingen. Na deze preek begrijp je beter wat Paulus bedoelt met dat altijd verheugd zijn. Ook heb je scherper hoe deze tekst met elkaar samenhangt. Zo leer je de weg te gaan waardoor de vrede van God in je hart en gedachten kan landen. Die vrede werkt door in hoe je met mensen omgaat.

Paulus wijst ons hoe we tevreden kunnen zijn in God. Dat is ons thema vanavond.

DIA 4

TEVREDEN IN GOD

Daarvoor staan we stil bij drie eigenshcappen van een christen die Paulus in dit gedeelte noemt:

DIA 5

#1. Altijd blij?

#2. Ruimhartigheid

#3. Dankbaar

De weg naar Gods vrede, dat gaat verder dan geluk. Ons woord tevreden komt daar ook vandaan. Tevreden komt van ‘in vrede zijn,’ wat betekent: ‘gerust zijn’. Hoe verhoudt zich dat tot het verheugd-zijn van Paulus? Hoe kun je altijd blij zijn?

DIA 6

#1. Altijd blij?

Je kunt je allereerst afvragen: bedoelt Paulus dat wel? Moeten we altijd blij zijn? Nou, het korte antwoord daarop is ja. Paulus gebruikt hier duidelijke taal. Alleen het loont wel om aandachtig te lezen.

Want Paulus schrijft: “Laat de Heer uw vreugde blijven. Of in een andere vertaling: “Verblijd u altijd in de Heere” (HSV). Daarbij moet je je beseffen: Paulus schrijft deze brief vanuit de gevangenis (Fil. 1,13). Alleen al die twee feiten maken duidelijk: de blijdschap waar Paulus het over heeft hangt niet samen met omstandigheden. Maar heel vaak is dat bij ons wel het geval. We zijn blij om wat we hebben – spullen, relaties, gezondheid, eten en ga zo maar door. Alleen zulke blijdschap is heel breekbaar: je telefoon valt kapot, je krijgt een ongeluk, eten wordt duurder, je wordt door iemand gekwetst of je wordt ziek. Dan valt zomaar de grond onder je blijdschap weg.

DIA 7

Nee, Paulus bedoelt: besef welke zekerheid en onbreekbare rijkdom wij hebben in onze Heer en Redder Jezus Christus! Laat Hem je vreugde blijven!

Verlang je bezit? Kijk eens wat je in beheer krijgt van de God die hemel en aarde heeft gemaakt! Ontdek dat de blijdschap niet in het bezig ligt, maar in het inzetten van je bezit voor het goede van anderen en jezelf!

Verlang je om geliefd te zijn? Ontdek dan een hoe veel liefde Jezus Christus voor jou en zijn mensen voelt! Lees je Bijbel. Zie de liefdesverklaring van Jezus Christus aan het kruis!

Verlang je gezondheid? Hij geeft je de belofte van genezing en heling van lichaam én ziel! Hij overwon de dood, zodat jij en ik daar geen angst meer voor hoeven te hebben. Het is slecht een duister gordijn dat ons van elkaar scheidt. Maar eens zal het gordijn scheuren, wanneer Jezus komt!

Natuurlijk, zulke blijdschap komt niet vanzelf. Het is een blijdschap die je telkens opnieuw moet zoeken. Als het gemakkelijk zou zijn voor christenen, dan had Paulus die oproep niet hoeven doen. Meer nog: Paulus bekent zelf ook: ‘ik heb mijn doel ook nog niet bereikt’ (Fil. 3,12).

DIA 8

Paulus spant zich in om naar zijn leven en benarde situatie te kijken en dat in het licht van Gods redding te zetten. Zo moet je dat dus lezen, als Paulus bijvoorbeeld ergens anders schrijft:

DIA 9

alles beschouw ik als verlies, want alles wordt overtroffen door het kennen van Christus Jezus, mijn Heer, omwille van wie ik alles heb prijsgegeven. In mijn ogen is het waardeloze troep, want ik wil Christus winnen 9en één met Hem zijn…

Filippenzen 3,8-9 

Maar ook voor Paulus was daarvoor een weg te gaan.

DIA 10

Maar die oproep geldt voor u en jou en mij ook vandaag nog: wees altijd blij, in onze Heer Jezus Christus.

Paulus schrijft dan verder: laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen. Kun je je iemand voor de geest halen die vriendelijk is? Iemand van wie je denkt: ‘Ja, in hem/haar wordt echt iets van die blijheid van de Here Jezus voelbaar voor anderen.’

Toen ik de tekst aan het vertalen was, ontdekte ik: die vriendelijkheid hier is ruimhartigheid.

Door vriendelijkheid leer je om ruimhartig in het leven te staan.

DIA 11

#2. Ruimhartig

Waar het in onze vertaling over vriendelijkheid gaat hebben andere vertalingen het over welwillendheid, redelijkheid, bescheidenheid of mildheid. Ik bedoel maar: vriendelijkheid heeft hier een hele brede betekenis. Het gaat om ruimhartigheid, waarbij je bereid bent om een extra stap te zetten. Bereid ook om niet alles op een goud schaaltje te wegen.

DIA 12

Het doet denken aan de woorden van Jezus zelf, als Hij in Matteüs 5,39-42 zegt: 

verzet je niet tegen wie kwaad doet, maar keer degene die je op de rechterwang slaat, ook de linkerwang toe. 40Als iemand een proces tegen je wil voeren en je onderkleed van je wil afnemen, sta hem dan ook je bovenkleed af. 41En als iemand je dwingt één mijl met hem mee te gaan, loop er dan twee met hem op. 42Als iemand iets van je vraagt, geef het hem, en keer je niet af van wie geld van je wil lenen.

Door zulke ruimhartigheid laat je zien waar de bron van je blijdschap ligt. Niet in omstandigheden. Zelfs niet wanneer er in je omstandigheden sprake is van geweld of dwang. Zelfs niet wanneer iemand je voor de rechter sleept.

DIA 13

Dat is het verband tussen die twee verzen: Je laat je onbreekbare blijdschap in onze Here Jezus zien door in alle omstandigheden ruimhartig met mensen om te gaan. Vriendelijk, welwillend, bescheiden, mild.

DIA 14

En dan staat er ineens zo’n uitroep tussendoor: “De Heer is nabij!” Het is een aansporing, een aanmoediging en lofprijs ineen. Een aanmoediging want omdat onze Here Jezus dichtbij is, is die blijdschap in Hem binnen bereik. Omdat Jezus dichtbij is wordt je herinnerd aan wat Hij deed, hoe Hij met mensen omging.

DIA 15

Zo is het een aansporing om ruimhartigte zijn naar de mensen om je heen. En het is een lofprijs: Dank U Heer dat U altijd dichtbij bent, dat U nooit ver weg bent. Voor wie dat gelooft is het mogelijk God in elk gebed te danken.

DIA 16

#3. Dankbaar

Juist omdat onze Here Jezus dichtbij is hoeven we ons geen zorgen te maken. Want Hij is de almachtige Koning die de wereld naar Zijn doel leidt. Daarbij gaat geen van de mensen verloren die de Vader aan Jezus heeft toevertrouwd (vgl. Luc. 21,18; Joh. 17,12). Omdat onze Heer zo is, kunnen we vragen wat we nodig hebben. Zo heb je het geloof in handen om in elk gebed de dankbaarheid te laten doorklinken.

DIA 17

Zo leidt dankbaarheid tot tevredenheid. Je wordt uitgedaagd om bij wat er gebeurt te zoeken naar een perspectief van dankbaarheid. Dankbaarheid vanuit de blijdschap dat God dichtbij is. Dankbaarheid die je de ogen opent voor hoe God de gebeurtenissen in je leven gebruikt. Paulus getuigt daarvan. En soms hoor ik mensen ervan getuigen. Dankbaarheidbijvoorbeeld voor een moeilijke periode in het leven, waardoor iemand meer begrip en aansluiting heeft bij mensen die hetzelfde doormaken.

Dat gaat niet vanzelf. Ik kan me nog herinneren hoe ik dat zelf tijdens moeilijke momenten beleefde. Sommige mensen zeggen: in de dalen merk je hoe dichtbij God is. Ik merkte dat toen juist niet. Mijn ervaring past meer bij dat gedicht ‘Voetstappen in het zand’: als ik terugkijk zie ik dat God daar dichtbij was, vormend, zorgend, beschermend. Ja, ik kon bedenken: God is met mij aan het werk, Hij vormt mij naar hoe Hij mij wil hebben. Maar op het moment zelf merkte ik niet dat God dichtbij was…

Het is een oefening, een leerweg: dank God in al je gebeden. Ja, want dat bedoelt Paulus, ook al is het in onze vertaling weggevallen: dank God in al je gebeden. Wat Paulus bedoelt gaat zelfs nog verder. Hij bedoelt: maak elk gebed met dank aan God bekend. Oftewel: laat dankbaarheid voor God door Jezus Christus heel je gebedsleven dragen.

DIA 18

Dus oefen je in dankbaarheid. Houd bijvoorbeeld een dankbaarheidsdagboek bij. Of probeer een moeilijke situatie op een gelovige manier om te denken. Die dankbaarheid begint bij de blijdschap in onze Heer Jezus Christus, in wat Hij deed, in hoe Hij is, in Zijn liefde voor ons. Als je je daarin oefent dan kan het niet anders: het straalt af op de mensen om je heen. Je wordt vriendelijker, milder, welwillender, ruimhartiger.

DIA 19

Maar ook van binnen merk je dan wat Paulus schrijft in vers 7. Je oefent je in dankbaarheid en blijdschap om Jezus Christus. En zo ontvang je – of moet ik zeggen: groei je in de vrede van God. Je wordt tevreden in God. Ondanks omstandigheden, maar enkel en alleen omdat je weet: ik ben van God en ik val niet uit zijn hand.

AMEN

[1] De Wachter, Dirk, psychiater. Kruispunt, seizoen 2019, aflevering 18: “De kunst van het ongelukkig zijn” (KRO-NCRV: 25 december 2019), https://www.npostart.nl/kruispunt/KN_1676727 [18-10-2023].