Smachten naar een eerlijke wereld

Wat is hier aan de hand? Waarom stemde Nederland min of meer massaal PVV? In Altena meer dan 1 op de 4 inwoners!

Allereerst even wat ik deze preek niet ga doen. Ik ga die vraag natuurlijk niet sluitend beantwoorden. Ik wil niet lopen afgeven op PVV’ers of mensen die PVV hebben gestemd; ik geloof in zacht op de persoon, hard op de inhoud. Ik ga ook geen diepte-analyse van de politiek in ons land geven. Maar ik begin wel met een politieke opmerking. Ik weet dat er mensen van mening zijn dat een dominee zich niet in de politiek mag mengen. Maar waar het de grens van het christelijk medemenselijke over gaat, kan de kerk niet anders dan zich uitspreken. Het Koninkrijk van God gaat namelijk ook over politiek. Het gaat niet voor niks over het Koninkrijk. Het Koninkrijk van God heeft te maken met regeren en je laten regeren.

Op vrijdag 24 november hoorde ik op de radio een predikant (niet uit ons kerkverband) die PVV had gestemd. De interviewster stelde hem de vraag: ‘Representeert de PVV volgens u de christelijke normen en waarden?’ Zijn geparafraseerde antwoord: ‘Nee, dat niet, maar… het was een strategische stem.’ Daar wringt de schoen. Want, ik ga het scherp neerzetten: het politiek DNA van de PVV – het DNA van ‘Minder, minder, minder’ Marokkanen, van de ‘kopvoddentax’ en volksverheerlijking door het ‘eigen volk eerst’… Dat PVV-DNA past niet bij het DNA van het Koninkrijk van God.

Volgens de Bijbel zijn wij de vreemdelingen hier op aarde (2Pet. 2,11), die hun hart ook openstellen voor vreemdelingen (vgl. Mat. 25). Het evangelie gaat over liefde voor alle mensen (Rom. 12,17-18; Tit. 3,2) vanuit Gods liefde voor ons, die Hij heeft bewezen toen wij nog zondaars en zijn vijanden waren (Rom. 5,6.8.10). We zijn niet gered voor deze wereld, want we zijn hier vreemdelingen (o.a. Joh. 18,36; 1Kor. 2,6; Ef. 2,19; Heb. 11,13; 2Pet. 2,11). We zijn burgers van de wereld die komt als Jezus terugkeert op de wolken (o.a. Mat. 24,30; 26,64; Op. 1,7. Vgl. Ef. 2,19). Dat DNA van het Koninkrijk is onverenigbaar met het DNA van de PVV.

We steken dus een laag dieper: wat is er aan de hand met ons land, ja, maar wat is er met ons mensen aan de hand? Het antwoord is verscholen in die vierde zaligspreking van Jezus:

DIA 3

“Gelukkig wie hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden” (Mat. 5,6).

DIA 4

Verlangen naar gerechtigheid

Mensen verlangen namelijk naar gerechtigheid. Dat klinkt positiever dan dat het is. Het zit namelijk vast op wat je verstaat onder ‘gerechtigheid’. Gerechtigheid is dat iedereen krijgt wat hem of haar toekomt; dat ieder krijgt wat ‘ie verdient. Daar gaat het in onze samenleving mis. Want mensen denken vooral dat ze zelf iets verdienen, zelf ergens recht op hebben. Ons idee van gerechtigheid is naar binnen gekeerd. Als de economie krimpt en we wat moeten inleveren, dan vinden we dat oneerlijk.

Wat doen we als we iets oneerlijk vinden? Vaak wordt er een zondebok gezocht. Iets of iemand die we de schuld kunnen geven. Het migratiebeleid, de vluchtelingen bijvoorbeeld. We timmeren onze beschuldiging dicht met argumenten, zodat het heel wat lijkt. Maar het houdt je af van de gezonde weg om eerlijk in de spiegel te kijken: is het wel eerlijk tegenover anderen als ik zó blijf leven?

We staan met elkaar stil bij een gezond hongeren en dorsten naar gerechtigheid. Want als christenen mogen we leren smachten naar een eerlijke wereld. Dat is ons thema.

DIA 5

SMACHTEN NAAR EEN EERLIJKE WERELD

We staan stil bij wat Gods gerechtigheid is. Je hoort ook wat hongeren en dorsten naar gerechtigheid betekent.

DIA 6

#1. Gods gerechtigheid

#2. Hongeren en dorsten naar de gerechtigheid

Na deze preek hoop ik dat je opnieuw bent wakker geschud om je in te zetten voor een eerlijke wereld. Niet vanuit de drang om die te verwezenlijken, maar vanuit het verlangen om Jezus te volgen. Want Jezus is onze gerechtigheid (vgl. Jer. 23,6; 1Kor. 1,30)!

DIA 7

#1. Gods gerechtigheid

Kijk, heel veel mensen willen hier en nu een eerlijke wereld. En dan vooral een wereld die voor mijzelf ook eerlijk is. Alleen het feit wil dat we in een kapotte, gebroken, zondige wereld leven. Een eerlijke wereld voor iedereen zit er namelijk niet meer in. Als wij hier eerlijke kleding willen, dan moeten we daarvoor meer betalen. Dat wil niet iedereen. Daarom betalen de mensen in de sweatshops die meerprijs voor ons. Als wij eerlijk en goed eten willen, dan is dat of duur, of we leveren veel in aan onze keuzevrijheid, of we moeten ons eetpatroon veranderen.

Wat ik bedoel is: wanneer we een eerlijke wereld in het hier en nu willen, dan moet je kiezen. Dan is het ‘eigen volk eerst’ óf ‘ik lever in en deel meer’. Die keuze blijkt voor veel mensen snel gemaakt. De Bijbel wijst die richting ook al, als Paulus schrijft:

DIA 8

… de schepping is ten prooi aan zinloosheid… 

Romeinen 8,20a

Het is onmogelijk complex om in deze wereld alles eerlijk te doen, alles eerlijk te verdelen.

Daarom was het voor ons nodig dat Jezus Christus kwam. Hij heeft ons verlost uit de zinloosheid van de kapotte, zondige wereld. Hij geeft het perspectief: eens zal de gerechtigheid van God overal werkelijkheid zijn! Maar daarvoor moet deze wereld worden vernieuwd. Wat kapot is moet worden hersteld. Maar Gods gerechtigheid gaat nog verder dan dat.

DIA 9

De Bijbel zegt namelijk dat Jezus onze gerechtigheid is geworden: “Maar uit Hem bent u in Christus Jezus, Die voor ons is geworden wijsheid van God en gerechtigheid, heiliging en verlossing” (1Kor. 1,30 | HSV). Besef wat dat betekent! Wat Hij heeft gedaan, geldt in het geloof voor u en jou en mij! Dat is Gods gerechtigheid: dat ons het heilige en goede leven wordt toegeschreven dat Jezus leefde!

Dat is het verlangen dat David beschrijft in Psalm 51. Hij is grof de fout in gegaan: jaloezie, overspel en moord. Hij heeft diep berouw en schrijft naar aanleiding daarvan deze Psalm. Het meest treffend beschrijven vers 12 t/m 14 wel dat verlangen van David naar een rechtvaardig leven:

DIA 10

12 Schep, o God, een zuiver hart in mij,

vernieuw mijn geest, maak mij standvastig,

13 verban mij niet uit uw nabijheid,

neem uw heilige geest niet van mij weg.

14 Red mij, geef mij de vreugde van vroeger,

de kracht van een sterke geest.

Psalm 51,12-14

DIA 11

Bij dat onder andere verlangen naar de gerechtigheid mogen wij als ambtsdragers en ook jullie als pastoraal medewerkers present zijn. Juist in de diepte van schuld en pijn en verlangen naar God, daar mogen jullie wijzen op Gods genade. Dat is het hart van pastoraat! Pastoraat betekent letterlijk ‘herderschap’. Wij gaan niet in de eerste plaats zelf herdertje spelen, maar we wijzen op Jezus Christus! We wijzen op hoe Hij ons redt, verzorgt, verzoent, steunt en leidt. Wijzen op Jezus Christus. Hij is Gods gerechtigheid!

Daar klampen we ons ook aan vast, als we op deze eeuwigheidszondag stilstaan bij de mensen die we missen, die overleden zijn. Niet hun rechtvaardigheid, maar hun vertrouwen op Gods gerechtigheid door Jezus Christus! Hij is onze redder. Door Hem zien we eens onze overleden broers en zussen in het geloof terug!

Verlangen naar de gerechtigheid betekent dus drie dingen: verlangen naar Gods redding naar gerechtigheid voor wie onrechtvaardig behandeld wordt, of: een eerlijke verdeling in de wereld. Maar het gaat zelfs nog een slag dieper. Het gaat ook over een verlangen naar gerechtigheid in je eigen leven: verlangen dat je een leven leeft, helemaal vrij van de zonde.

Jezus gebruikt het beeld van voedsel om diegenen gelukkig te prijzen die verlangen naar de gerechtigheid.

DIA 12

#2. Hongeren en dorsten naar de gerechtigheid

Hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, dus in die drie elementen: de redding van de wereld, het rechtzetten van onrecht en – voor jezelf – een leven vrij van de zonde. Tot nu toe had ik het over verlangen, maar Jezus noemt het hier hongeren en dorsten. Dat gaat veel verder dan gewoon verlangen. Het sluit aan bij wat Jezus Zelf zegt in Johannes 4:34:

DIA 13

Mijn voedsel is: de wil doen van Hem die Mij gezonden heeft en zijn werk voltooien.

Voor Jezus is doen wat God wil belangrijker dan eten en drinken!

Hongeren en dorsten naar de gerechtigheid betekent dus: de gerechtigheid is voor jou belangrijker dan je eten en drinken! Dat maakt deze zaligspreking concreet. Ons eten en drinken is vandaag de dag een belangrijk onderwerp van gesprek. Ik pik er één element uit: koffie en cacao. Maar het zou ook over dierenwelzijn of over het voeden van de totale wereldbevolking kunnen gaan.

DIA 14

De koffie en cacao industrie. Het treft mij altijd weer. De koffie en cacao industrie speelt voornamelijk rond de evenaar, veelal in armere landen. De mensen daar werken zich het ongans voor minimale inkomsten. Het is bekend dat er vaak ook kinderen werken. Onderdrukking en kinderarbeid zijn in de koffie en cacao industrie nog aan de orde van de dag.

DIA 15

Laat koffie en chocola nu net iets zijn dat wij veel gebruiken. Maar kies je dan voor eerlijke koffie en chocola? Er zijn initiatieven voor – en dan hoor ik gelijk de bezwaren: ‘Ja, maar die initiatieven garanderen lang niet altijd wat ze beloven.’ Nee, maar het is wel een eerste stap.

Dus een concrete vraag, als jij hongert en dorst naar gerechtigheid: wat doe je daarmee dan in de keuzes voor jouw eten en drinken? Ben je bereid daarin iets in te leveren om bij te dragen aan sociale gerechtigheid? […]

DIA 16

Dat is een toepassing van die zaligspreking. Maar Jezus prijst niet de mensen gelukkig die zich hard maken voor de gerechtigheid. Hij prijst wie hongert en dorst gelukkig. Het begin dus bij die hartenkreet: ‘Heer, geef toch een eerlijke wereld!’ Het begint bij dat diepe verlangen naar Gods redding, eerlijkheid en een leven vrij van zonde. Dat is een mooi en goed verlangen.

DIA 17

Gelukkig ben je dus, als je de bittere noodzaak van Gods redding ziet. Gelukkig ben je als je keer op keer wordt geconfronteerd met de gebrokenheid van de wereld. Gelukkig ben je als je je kwaad kunt maken over onrecht. Gelukkig ben je als het nieuws je nog raakt. Gelukkig ben je als ook de gebrokenheid in je eigen leven nog schuurt, als wat kapot is je niet lekker zit. Ja, gelukkig ben je, als je dwars tegen alle zonde, gebrokenheid en onrecht, smacht naar Gods Eerlijke Nieuwe Wereld.

AMEN