Samen Léven

Hoe dan ook, ik kan het me zelf nog goed herinneren dat we op vakantie gingen. Ik had er altijd zin in, maar… ik had meestal niet zo’n zin de reis naar de vakantiebestemming toe. Met zijn drieën opgepropt op de achterbank. Er was vaak ruzie. Strijd om beenruimte, muziek die te hard stond, een slapend zusje dat tegen je aan zakt… Ja, het was afzien, vond ik als kind.

Als je dan Psalm 133 hoort, wat een andere indruk wekt die dan! “Wat goed is het om eensgezind te leven” zongen we net. En Psalm 133 is een Psalm voor onderweg. Een Psalm over het samenleven in eenheid. Mannen én vrouwen, ook al worden ze in onze vertaling niet genoemd. De Israëlieten trokken een aantal keer per jaar massaal naar Jeruzalem. Ze vierden daar de grote feesten van hun geloof. Maarja… je moet er wel naartoe. Te voet voor sommigen een flinke reis. Was dat dan altijd een vrolijke reis, in alle vrede en eenheid? Het is wel de indruk die de Psalm wekt…

Broers en zussen die in eenheid samenleven. Dat is het ideaal. Maargoed…. Als je in de Bijbel begint te lezen hoef je niet lang te zoeken naar het eerste familiedrama. Ook niet naar de tweede of de derde trouwens: Kaïn en Abel; Esau en Jakob; Jozef en zijn broers… De hele Bijbel door, ook in het Nieuwe Testament, lezen we regelmatig over broers en zussen – biologisch of geestelijk – broers en zussen die met elkaar overhoop liggen. Tegen die achtergrond zong een Israëliet Psalm 133. Wij zingen hem toch ook zo. We daarmee uit: “Broers en zussen, wat is het goed om samen te leven als een eenheid!”

Samen Léven! 

Dat heb ik boven de preek geschreven. Want ook al wil de praktijk soms iets anders… over dat ideaal zijn we het toch wel eens. Samenleven is prachtig, daar put je kracht uit. Niet in de eerste plaats als gezin, maar juist ook als gemeentes! We kijken terug op een bijzonder anderhalf jaar. We hebben steun aan elkaar gehad. We hebben elkaar gediend. We konden elkaar tot hand en voet zijn. Samen groeien in ons geloof, in onze hoop en onze liefde. Toch is dit pas één van de weinige keren dat we dat ook fysiek kunnen doen.

Maar hoe mooi en hoe heerlijk is het om hier, als geestelijke familie, bijeen te zijn! Samen God aanbidden. Samen de Maaltijd van de Heer vieren. Samen de genade van God horen, bezingen en proeven!

Psalm 133 noemt er twee beelden bij: olie en morgendauw. Bij olie op het hoofd van Aäron denken we al snel aan zijn zalving. Maar laten we niet op de zaken vooruit lopen. Olie over het hoofd gieten… dat was ook een algemeen gebruik (Pred. 9,7-8): “Laat olie op uw hoofd niet ontbreken,” zegt Prediker (HSV). Bij Aäron gaat het om speciale, geheiligde olie. Die mocht je niet zomaar namaken. Maar men goot ook wel geurende olie over het hoofd als uiting van feestelijkheid en verzorging. Een soort vroeg parfum; een lekker luchtje. Zoals we dat vandaag ook nog wel doen, als we een feestje of een etentje hebben. Je zou dus kunnen zeggen: van het samenleven in eenheid komt allereerst een heerlijke geur af!

En ja, ook de hogepriester werd gezalfd met olie. Aäron was de eerste hogepriester. Zijn zalving staat beschreven in Leviticus 8,10: “[Mozes] goot een deel van de olie [waarmee hij de tabernakel had gezalfd] over het hoofd van Aäron en zo, door hem te zalven, heiligde hij hem”. Zalving is daar dus een teken van heiliging. Van het apart zetten van Aäron als hogepriester; de volksvertegenwoordiger tegenover God. David heeft waarschijnlijk goed in de smiezen gehad dat Mozes en Aäron ook broerswaren. Een mooie indirecte verwijzing naar de opening van de Psalm.

De olie waarmee dan werd gezalfd, die droop over de haren, over de baard, over de kleren. Bij een hogepriester bijzondere kleren. Hij droeg een speciaal gewaad, met een borstplaat. En juist die borstplaat moeten we wat meer aandacht geven! Want daarop zaten 12 edelstenen waarin de namen van de stammen van Israël stonden gekerfd. En die heilige olie, die droop over het hoofd van de hogepriester op die borstplaat. De heiliging van de hogepriester stroomt over op het hele volk! Wat een prachtig beeld voor de heiliging door onze Here Jezus Christus, onze hemelse hogepriester! Zijn heiligheid stroomt over op ons, Zijn kinderen!

Dat hebben we ook wel nodig. Want ja, ook wij zingen deze psalm tegen die achtergrond van strijd en conflicten. Geestelijk familiedrama; onze kerken zijn er niet vrij van. Het klinkt misschien te makkelijk om te zeggen ‘dat hoort bij het leven’, maar dat is het toch wel een beetje. Niet dat we ons er dus maar bij neer moeten leggen. Nee, dat niet! Maar wel: het gaat de hele geschiedenis al door. […] Maar daarmee is deze Psalm iets wat we tegen de realiteit in mogen zingen. Tegen de realiteit van conflicten in, zingen we over het ideaal van Gods wereld: ‘Hoe goed is het, hoe heerlijk als broers en zussen samenleven als een eenheid!’ Sterker nog, we zingen ook van een actuele geestelijke realiteit! Want het is God die ons in Christus in eenheid heeft samengevoegd. Nu al!

Nog kort over die morgendauw, het tweede beeld in de Psalm. Het samenleven van broers en zussen is “zo goed als dauw die van de Hermon neerdaalt op de bergen van Sion” (Psalm 133,3a). Dat is bijzonder, want die bergen liggen ruim 300km uit elkaar. Technisch gezien is het dus niet echt mogelijk dat de dauw van de Hermon neerdaalt in Sion. Maar het beeld is prachtig: broers en zussen die in eenheid samenleven, die kunnen onmogelijke afstanden overbruggen! Niet uit eigen kracht, maar door de rijke genade, liefde en goedheid van God.

De laatste twee regels van de Psalm lezen: “Daar geeft de HEER zijn zegen: leven voor altijd” (Psalm 133,3b). Maar waar is dat daar? Onze Psalmberijming zingt: “Op Sions berg gebiedt de HEER de zegen” (Gereformeerd Kerkboek, Psalm 133:3). Bovendien, de Israëlieten waren bij het zingen van dit lied daarnaartoe onderweg: Jeruzalem ligt in het Siongebergte. […] Maar het Siongebergte is een beeld dat in deze Psalm wordt gebruikt. De dauw van de Hermon die neerdaalt op de bergen van Sion… dat verwijst naar het samenleven in eenheid.

Broers en zussen, dáár geeft de HEER onze God Zijn zegen van eeuwig leven. Midden in de gemeenschap met elkaar! Daar waar we samenkomen rondom Gods woord! Daar waar we de liefde voor God en elkaar delen; dáár maak je iets mee van het eeuwige leven dat voor ons klaarligt! Met God in ons midden wordt samenleven ook echt Samen Léven! Léven, met een hoofdletter. Hoe goed en hoe heerlijk is het om dat hier vanmorgen te proeven, aan de Maaltijd van onze Heer! Dwars tegen de wereldse realiteit ons toewijden aan de geestelijke werkelijkheid: Onze Here Jezus Christus brengt ons samen in eenheid!

Broers en zussen, we gaan weer terug naar een samenleving waarin dat mag. Waarin we samen kunnen komen, na anderhalf jaar. Laten we er goed gebruik van maken. Laten we zoeken naar de eenheid die God geeft. Want dat wordt als aangename geur, een parfum, onmogelijke afstanden overbrugt. Daar vinden we samen het Léven!

AMEN