Leven door de Geest

DIA 2

Die vraag staat me nu helder voor de geest in de overwegingen die we maken: hoe kan ik in elke overweging het Koninkrijk van God zoeken? Een vraag die me in mijn situatie duidelijk maakte wat ‘Zoek eerst het Koninkrijk van God’ betekent. Daarmee zijn de keuzes niet gelijk duidelijk, maar het geeft wel meer richting. Zelfs in de inrichting van je huis, maar ook het werk dat je kiest, je opleiding, je vrijetijdsbesteding. Ik hoef niet sec voor mezelf te kiezen. Ik heb een hoger doel in mijn leven dan mezelf, ik dien een ander: God en Zijn Rijk!

DIA 3 | ZWART

Goed, waarom vertel ik dit? Omdat ik geloof dat het de Geest is die deed, die me die vraag te binnen bracht. Daar gaan we het deze Pinkstermorgen over hebben: het werk van de Geest.

Maar kun je dat wel zo zeggen: ‘De Geest deed dit of dat.’ We zijn in onze traditie terughoudend om zomaar het werk van de Geest te benoemen. Het voelt snel claimerig. Want als ik zeg: ‘De Geest heeft me duidelijk gemaakt dat...’ wie kan daar dan nog wat tegenin brengen? Natuurlijk zit daar een kern van waarheid in.

DIA 4

De Bijbel leert ons: 

... vertrouw niet elke geest. Onderzoek altijd of een geest van God komt ... De Geest van God herkent u hieraan: iedere geest die belijdt dat Jezus Christus als mens gekomen is, komt van God.

1 Johannes 2,1-2

DIA 5

Alleen de vraag die je daar tegenover mag zetten, vanuit Johannes 14 vers 26: hoe mogen we dan wel het werk van de Geest aanwijzen? Daarvoor verdiepen we ons in Johannes 14,26: 

Later zal de pleitbezorger, de heilige Geest, die de Vader jullie in mijn naam zal zenden, jullie alles duidelijk maken en alles in herinnering brengen wat Ik tegen jullie gezegd heb. 

Johannes 14,26

We staan stil bij hoe we nu leven door de Geest. Dat is ons thema

DIA 6

LEVEN DOOR DE GEEST

We lichten drie elementen uit dat vers. We staan allereerst stil bij de Geest als pleitbezorger. Wat bedoelt Jezus wanneer Hij de Geest zo noemt? Daarbij kijken we ook naar vs. 16-17a.

Vervolgens staan we stil bij hoe de Geest in herinnering brengt wat Jezus heeft gezegd. Onze Heer zegt dat in de eerste plaats tegen zijn leerlingen toen. Maar wat betekent het voor ons nu?

Tot slot kijken we naar de Geest die alles duidelijk maakt.

DIA 7

Dus:

#1. De Helper

#2. Helder herinneren

#3. Leren van de Geest

Allereerst: wie is de Geest als onze pleitbezorger?

DIA 8

#1. De Helper

Jezus noemt hem vlak na ‘Pleitbezorger’ ook de ‘Geest van de waarheid’ in 14,16-17a: 

Dan zal Ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: de Geest van de waarheid.

Johannes 14,16-17a

Maar wat doet de Geest als onze pleitbezorger?

DIA 9 | ZWART

Onze vertaling vertaalt pleitbezorger, maar dat is een invulling van de Griekse term die hier wordt gebruikt: Parakleet. Het wordt ook wel vertaald met ‘Trooster’ of ‘Raadsman’. Letterlijk betekent het degene die erbij of te hulp geroepen is. Dat kan inderdaad een pleitbezorger zijn: een soort advocaat, die het pleidooi voor je voert. Die jouw zaak, jouw vrijheid, jouw leven verdedigt tegen aanklachten. Maar de meer algemene betekenis is simpelweg Helper. Helper in de breedste zin van het woord. Daarin zitten alle andere betekenissen inbegrepen. De Geest helpt bij verdriet, bij lijden, bij bedreiging, bij de aanklacht van de zonde!

Hij is dus Helper, in heel het leven voor God. Of je nu aangeklaagd wordt door je eigen geweten: ‘Jij doet het niet goed genoeg!’ Of dat je groot lijden te dragen krijgt: ‘Heer, waarom moet ik dit dragen?!’ Bij al die dingen helpt de Geest, de pleitbezorger, de Helper! Daar mag je God om bidden: ‘Heer, U hebt toch beloofd dat U door Uw Geest altijd bij mij bent? U hebt toch beloofd dat U door Uw Geest mij helpt?! Help me toch, Heer!’

Weet je: dat werk van de Geest lijkt op het werk dat Jezus op aarde deed! Daarom heeft Jezus het ook over de Geest als een andere pleitbezorger! Jezus zelf wordt door Johannes zo genoemd in 1 Johannes 2,1-2: “1Kinderen, ik schrijf u dit opdat u niet zondigt. Maar mocht een van u zondigen, dan hebben wij een pleitbezorger bij de Vader: Jezus Christus, de rechtvaardige. 2Hij is het die verzoening brengt voor onze zonden...” Jezus brengt als pleitbezorger dus verzoening voor onze zonden! Dat is dan ook waar de Geest allereerst naar wijst. Dat doet Hij in ons: weet dat Jezus je heeft verlost! Hij heeft gedaan wat jij niet kon! Hij is de reden dat er vrede is tussen God en jou!

DIA 10

Want de Geest getuigd van de waarheid. Hij is de Geest van de waarheid. Wat is dan waarheid? Dat zegt Jezus hiervoor in 14,6: “Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand kan bij de Vader komen dan door Mij.” De Geest van de waarheid wijst telkens op die waarheid! Kijk, wij kunnen soms zomaar met de wereld mee denken: ‘We doen het toch best prima. Ik leef best goed.’ Alleen dat is maar het halve verhaal. Want ook al doen we het misschien best wel goed, we maken al met al toch ook best wel veel kapot. En ‘kapot’, of ‘gebroken’, of ‘zondig’, of ‘duister’... dat zijn woorden die helemaal niet bij God passen!

DIA 11

Onze Helper, de Geest van de waarheid wijst op de woorden van God. Hij brengt ons Gods Woord in herinnering!

#2. Helder herinneren

In het Nieuwe Testament lees je dat een aantal keer over de leerlingen: ze herinnerden zich of worden daartoe opgeroepen (Lc. 24,6.8; Jh. 2,22; Hnd. 11,16). Wat, kijk naar de toespraak van Petrus op die eerste Pinksterdag: hij spreekt vanuit relevante profetieën die de Geest hem op dat moment in herinnering heeft gebracht!

DIA 12 | ZWART

Misschien herken je dat ook uit je eigen leven. In gesprekken, dat je soms denkt aan een Bijbeltekst die iemand bemoedigd. Of dat je woorden spreekt die dan raken, terwijl je achteraf bij jezelf denkt: ‘Hoe kwam ik daar eigenlijk bij op dat moment?’ Ik zei aan het begin van de preek al: we zijn wat terughoudend om dat te bestempelen als het werk van de Geest, omdat het claimerig voelt. Maar eerlijk is eerlijk: ‘Het is toch werk van de Geest?’

We mogen dat benoemen, want we kennen de Geest van God! Bijvoorbeeld: Als een gesprek met een ander, of een preek, je precies op het juist moment aanspreekt... Oftewel: als God op het juiste moment door één van Zijn kinderen tot je spreekt, dan noemen we dat profetie. Profetie is niet alleen in naam van God de toekomst voorspellen. Profetie is woorden van God spreken die opbouwen, bemoedigen, aansporen of corrigeren.

Nee, het werk van de Geest moet je niet proberen te claimen. Dat kan ook helemaal niet: de Geest waait waarheen Hij wil – Hij laat Zich niet vastpinnen (Jh. 3,8). Het helder herinneren van Gods woorden, dat doen we samen! Dus het kan niet zo zijn dat iemand zegt: ‘De Geest zegt dit tegen jou...’ terwijl de ander met alle welwillendheid van de wereld dat écht niet meemaakt. We hebben als kerk, als lichaam van Jezus Christus, allemaal dezelfde Geest ontvangen. De Geest die ons wijst op de woorden van God en van Jezus.

DIA 14

Dat wil dus in de eerste plaats zeggen: de Geest wijst terug op de Bijbel! Toch zegt Jezus hier meer dan dat alleen. Ja, de Geest brengt in herinnering wat daarin al geschreven staat. Maar de Geest leert ons ook om dat toe te passen in het hier en nu.

DIA 15

#3. Leren van de Geest

Dat deed de Geest in de tijd van de leerlingen. Het hele NT is een vrucht van het onderwijs van de Geest! De Bijbelschrijvers hebben zelf eerst naar de Geest moeten luisteren en al hun herinneringen moeten nalopen. We geloven dat de Geest hen heeft geleerd wat ze moesten opschrijven en hoe ze dat moesten doen! Daaruit leren we dan ook precies hoe de Geest ons het leven voor God duidelijk maakt.

DIA 16 | ZWART

Want het NT staat in volle verbinding met het Oude Testament. Dat is 1. Het NT zweeft in het luchtledige zonder het OT. Alleen al zeggen dat Gods Zoon mens werd in Jezus Christus is een uitspraak die je los van het OT niet kan begrijpen.

Het NT legt het OT soms op nieuwe manieren uit. Zo zegt het OT al dat er een Messias zou komen en dat Hij het volk van Israël zou verlossen. Maar de confrontaties tussen Jezus en de Farizeeën en Schriftgeleerden laten zien: er bestond nogal wat verschil van mening over hoe sommige OT-teksten geïnterpreteerd moesten worden. Wíj zien in het OT duidelijke aanwijzingen dat Jezus de Zoon van God is. Maar dit was dé aanleiding voor de joden om Jezus te laten kruisigen!

DIA 17

Daaruit leer je twee dingen: wat de Geest ons leert staat niet los van wat Hij tot nu heeft geleerd aan de kerk. De Bijbel is telkens het onderwijs van God door de Geest waar we op teruggrijpen. Dat is 1.

Maar het tweede is: de Geest vraagt soms de bereidheid met nieuwe ogen naar Bijbelteksten te kijken. Wat we altijd hebben geloofd is niet automatisch een garantie dat dat ook klopt. Want met die instelling hebben de leiders van het joodse volk Jezus gekruisigd. Begrijp me goed: de Geest vraagt niet om het OT buiten spel te zetten. De Geest van God zal natuurlijk nooit Gods eigen Woord tegenspreken. Maar de Geest kan wel mijn eigen stelligheid over dat Woord van God tegenspreken. De overtuiging waardoor ik geen enkele andere mogelijkheid meer wil overwegen dan mijn eigenovertuiging. Mijn eigen overtuiging, die meer over mijn vertrouwen op traditie, dan over leren van God gaat.

DIA 18

Maar de Geest vraagt vooral om afhankelijkheid van Hem. Een houding van: ‘Heer, maak het me alstublieft duidelijk! Heer, help me! Laat mijn liefde voor Jezus Christus groeien!’ Want de Geest is de Helper! Weet en geloof en zie dat de Geest dat doet! Durf het te benoemen wanneer je de Geest ziet werken, zonder te proberen Hem te claimen. En oefen je in de bereidheid om te leren van de Geest. Want zo, vanuit die nederigheid, leren we leven door de Geest. Een leven uit liefde voor Jezus Christus. Een leven helemaal gericht op Zijn Koninkrijk! Een leven vanuit het gebed:

Heer, wijs ons, door al onze overwegingen heen, de weg naar Uw Rijk!

AMEN