Marcus
Doorgang naar het leven
Marcus 15,33-34.37-38; HC zondag 16.42-44
Serie:
Almkerk
zondag 4 februari 2024
Gaza is een hel geworden. We leven in een klimaathel. Gebrek aan je mentale of fysieke gezondheid noemen we ook geregeld een hel. [1]
Dat taalgebruik – je kunt er op twee manieren naar kijken. Aan de ene kant wordt het begrip van de hel uitgehold. De hel betekent dan: ‘Het is heel, heel erg zwaar. Ik heb er geen andere woorden voor om het gewicht van dit leiden uit te drukken. Ik ken geen lijden zwaarder dan dit.’ Maar is dat dan de hel? Je kunt denken: zo moet je het woord niet gebruiken.
Persoonlijk kies ik liever voor de tweede benadering. Ik ben namelijk aangenaam verrast dat het woord helblijkbaar nog zo in onze taal verweven is. Zelfs ook best gelukkig met de betekenis die mensen aan dat woord geven. ‘Door een hel gaan,’ betekent namelijk door lijden gaan dat ondragelijk groot is, dat je niet anders kunt uitdrukken met dat woord uit de joods-christelijke traditie: hel.
We staan vanmiddag stil bij de kruisdood van onze Here Jezus. Want daar gaat Hij door de hel. We kijken daarnaar door de bril van onze Apostolische geloofsbelijdenis en de antwoorden die de catechismus geeft. Na deze preek hoop ik dat je je bemoedigd weet in je lijden en zelfs tot de dood. Want Jezus ging door de hel zodat wij daar nooit hoeven te zijn. Hij overwint de eeuwige dood en maakt het voor ons de doorgang naar het leven. Dat is het thema van de preek
DIA 2
DE DOORGANG NAAR HET LEVEN
Met dit onderwerp raken we aan het hart van ons geloof. Daarvoor is de catechismus goud waard. Natuurlijk kun je best één en ander aanmerken op de catechismus. In de afgelopen 500 jaar zijn er namelijk best wat relevante vragen bij gekomen. Maar wat betreft het hart van ons geloof raakt de catechismus de Bijbelse kern.
DIA 3
We staan stil bij de hel, de dood en komen daarna terug bij ons hoofdthema: de doorgang naar het leven.
#1. De hel
#2. De dood
DIA 4
#1. De hel
De Apostolische geloofsbelijdenis zegt in artikel 4 over onze Here Jezus dat Hij “is gekruisigd, gestorven, en begraven, neergedaald in de hel”. Maar de oplettende luisteraar die ziet dat ik begin met de hel en vervolgens het heb over de dood. Hoe zit dat?
DIA 5 | ZWART
De Apostolische geloofsbelijdenis geeft de indruk dat onze Here Jezus na Zijn dood is neergedaald in de hel. Johannes Calvijn – de reformatietheoloog uit de 16e eeuw – was het daar alleen niet mee eens. Sinds zijn schrijven hierover, interpreteren we dat vierde artikel ook wat anders. Want Calvijn voert een sterke Bijbelse argumentatie aan.
DIA 6
In onze tekst staat het niet, maar waarschijnlijk bevat de kreet die Jezus uitroept in Marcus 15,37 de woorden van Johannes 19,30: “30… Het is volbracht.” Daarna sterft Jezus. Jezus zegt dus vóór zijn dood al dat het is volbracht. Daarbij past het niet dat Hij vervolgens nog naar de hel zou gaan; dan zou zijn werk toch nog nietvolbracht zijn.
DIA 7 | ZWART
Ik begrijp het als je denkt: ‘Is dit niet wat vergezocht? Waarom zouden we hier zo diep op ingaan?’ Nou, het leert ons heel veel over wat de hel is. Want hoe denk je zelf over de hel? Het kan ongemakkelijk en pijnlijk zijn. Zeker wanneer je mensen kent die niet of niet meer geloven. Je hebt van de hel ook zomaar een beeld van een vlammenzee met kermende mensen. Jezus en ook Jakobus hebben het tijdens zijn leven ook wel over het vuur van de hel, of de Gehenna (Mat. 5,22; 18,9; Marc. 9,45; Jak. 3,6). Dus helemaal onterecht is dat beeld ook niet. Alleen wat is het wezenlijke van de hel?
Dat zie je aan het einde van Jezus’ leven op aarde, daar aan het kruis. Wanneer Hij uitroept aan het kruis: “Mijn God, mijn God, waarom hebt U Mij verlaten?” Dat is het diepste lijden, de helse kwelling: Godverlatenheid. Dat is de hel: Gods totale afwezigheid. De Bron van het Leven die het Leven niet meer geeft. Wat blijft er dan over voor de eeuwige ziel van de mens…?
DIA 8
Het is die hel, die Godverlatenheid die onze Here Jezus heeft gedragen. Daarbij komen alle onuitsprekelijke angsten en smarten – het zweten van bloed, het verraad door een vriend, geseling en ga zo maar door. In Hem zijn we als kinderen van God van die hel van Godverlatenheid verlost. Maar ‘waarom moeten wij dan nu nog sterven?’ vraagt de catechismus vervolgens. Waarom dan toch nog de dood?
DIA 9
#2. De dood
De catechismus schetst– sorry dat ik het zeg – maar: een nogal rooskleurig beeld van de dood. Afsterven van de zonden, doorgang tot het eeuwige leven. Als je even stilstaat bij wat dat betekent: dat zijn toch dingen die we nu al willen? Een leven helemaal vrij van zonden, het eeuwige leven… daar willen we toch graag de vruchten van plukken.
DIA 10 | ZWART
Tot op zekere hoogte hebben we dat eeuwige leven en de vruchten daarvan ook al. We leven in dit leven al met één been in de eeuwigheid, zou je kunnen zeggen. Ons is namelijk het voorrecht gegeven God te kennen en door de heilige Geest een relatie met onze Heer Jezus Christus te hebben. Het kennen van God en Jezus Christus, door de heilige Geest, dat is het wezenlijke van het eeuwige leven.
DIA 11
Het wezenlijke van de hemel en het leven op de nieuwe aarde (vgl. Joh. 17,3)! Maar toch kun je je afvragen, waarom God toch niet die dood heeft afgeschaft.
Dan moeten we beseffen: God heeft de dood wel degelijk veranderd voor ons, gelovigen. De dood was de straf voor onze zonden. De dood zou voor ons leiden tot de hel. Maar daarvan heeft Jezus Christus ons verlost.
DIA 12 | ZWART
In mijn intrede preek – ja, zulke dingen kijk je in zo’n periode nog eens terug… Maar: in mijn intrede preek hier in de gemeente zei ik: De dood is maar een donker gordijn dat hangt voor de doorgang naar het volle leven met God!
Het voorhangsel scheurt. Dat is zo betekenisvol aan de dood van onze Here Jezus, dat ik daar ook op letten wil letten. Op het moment dat onze Here Jezus Christus sterft, scheurt het – van boven naar beneden. Betekenisvol! Want daarmee komt het Heilige der Heiligen aan het licht voor wie de tempel inloopt. Het laat zien dat God vanaf nu meer toegankelijk is dan ooit. Het laat zien dat er vrede is tussen God en mensen, door Jezus Christus.
Leven in contact met God is nu voor iedere gelovige mogelijk! Er is geen priester meer nodig. Geen uitgebreide reinigingsrite. Geen terughoudendheid en maar één keer per jaar het heilige der heiligen binnengaan. Nee, we mogen er dagelijks binnengaan! Dagelijks contact met God!
DIA 13
Zo is de angel van de dood (1Kor. 15,55) en de hel door Jezus Christus onschadelijk gemaakt. De dood leidt niet meer tot de hel, tot Godverlatenheid, maar het wordt een doorgang naar het volmaakte, eeuwige leven met God!
DIA 14
DOORGANG NAAR HET LEVEN
Zoals de Hebreeënschrijver ook zegt: “19 Broeders en zusters, dankzij het bloed van Jezus kunnen we zonder schroom binnengaan in het heiligdom, 20 omdat hij voor ons met zijn lichaam een weg naar een nieuw leven gebaand heeft, door het voorhangsel heen” (Heb. 10,19-20). We hebben vrije toegang tot God, tot de allerheiligste! We leven al met één been in de eeuwigheid omdat we God kennen door Jezus Christus.
DIA 15 | ZWART
Omdat we in dit leven al deels de doorgang vinden naar het eeuwige leven – reeds en nog niet… Omdat we nu al eeuwig leven hebben, zal ook door het werk van de Geest de zonde in ons stukje bij beetje afsterven.
Maar, Jezus zij geprezen, we hoeven vanaf onze aarde niet op te klimmen naar de hemel! Wij hoeven niet alle zonden in ons leven volmaakt te doden, zodat we uiteindelijk zonder zonden voor God verschijnen. Nee, Jezus Christus heeft een nieuw verbond gesloten door Zijn bloed. Hij is de weg gegaan die wij niet konden gaan. We zouden zeker door God verlaten worden als we dat proberen.
Maar Jezus ging voor ons door die hel. Dat neemt de aanvechting, het lijden, de angst en de pijn niet uit ons leven weg. Maar het zet het wel in Gods licht, door het gescheurde voorhangsel heen. Zelfs wanneer we het niet voelen, niet kunnen bedenken, laat die boodschap je bemoedigen:
Jezus riep met luide stem: ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten?’ zodat wij door God aangenomen en nooit meer verlaten zouden worden!
AMEN
[1] Vgl. Schipper, Julia, ‘Bangmakerij rond de hel moeten we vanaf’, ND, 30 oktober 2023. Dit betreft een interview met prof. dr. Arnold Huijgen.