Lucas
Bevoorrecht door God
Lucas 1,28-30 | 2e Advent
Serie:
Een nieuw begin | Advent 2023
Almkerk
zondag 10 december 2023
Wees blij, geliefde mensen!
De HEER is met jullie!
Hij heeft jullie ontzettend bevoorrecht!
Er wordt nogal wat gezegd, hè… Je hebt – blijkbaar – een reden om gelukkig te zijn. Maar wat is die reden? Ik heb het over bevoorrecht zijn. Gaan dan gelijk je gedachten op zoek: wat zou hij bedoelen?
Het lijkt op de vragen die door Maria heen gaan. De begroeting die ik uitsprak lijkt op de woorden die Gabriël tegen Maria zegt. Daar kijken we deze preek naar. Maria heeft natuurlijk een bijzondere plek in de komst van onze Here Jezus. Maar tegelijk is het juist de uiterst nederige en gelovige houding van Maria die maakt dat juist zij door God bevoorrecht wordt. Ze laat zich er namelijk helemaal niet op voorstaan. Ze wordt niet arrogant, maar blijft heel klein. Je ziet het in haar laatste woorden in dit gedeelte:
DIA 3
De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd
Lucas 1,38
Tijdens deze preek kijken we naar de groet waarmee Gabriël Maria begroet. In onze vertaling staat: “Gegroet Maria,” maar je kan ook vertalen ‘wees blij!’, ‘wees verheugd!’ of ‘wees vrolijk!’ Waarom schrikt Maria daar zo van?
DIA 4 | ZWART
We vergelijken ook Maria met Zacharias. Wat maakt dat Maria gelukkig wordt genoemd? En hoe kan het dat de vraag van Maria wordt beantwoord, waar Zacharias’ vraag wordt bestraft. Wat is het verschil? Tot slot denken we na over waarom Maria nu precies begenadigd was. Hoezo is ze bevoorrecht, hoezo gezegend?
DIA 5
Dus:
#1. Geschrokken: Gabriëls groet
#2. Gelukkig: Maria vs. Zacharias
#3. Gezegend: bevoorrecht door God
Tijdens deze preek ontdek je dat Maria met recht de moeder van onze Heer Jezus heet! Na deze preek weet je waarom Maria geschrokken, gelukkig en gezegend is. Je weet wat dat jou zegt en je weet ook wat je te doen staat in je leven vandaag. Maria is namelijk een voorbeeld voor alle gelovigen. Eén van de mensen van het eerste uur, die reageert op de boodschap van de komst van Jezus. Maria leert ons de gelovige reactie op dat goede nieuws van Gods nieuwe begin – het thema van deze serie.
DIA 6
Ons thema is: BEVOORRECHT DOOR GOD
We staan stil bij vers 28-30 uit Lucas 1:
28 Gabriël ging haar huis binnen en zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ 29 Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg zich af wat die begroeting te betekenen had. 30 Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken
Lucas 1,28-30
Maria schrok hevig. Maar waarom eigenlijk?
DIA 7
#1. Geschrokken: Gabriëls groet
Het is allereerst opvallend: Maria schrikt niet van de engel Gabriël zelf. Ze schrikt van zijn woorden. Dat is al best bijzonder. Wanneer jij of ik een engel zou zien, die plotseling bij ons in de kamer staat… ik zou me wild schrikken. Maar zoals Lucas het heeft opgeschreven laat hij er geen twijfel over bestaan. Maria schrikt bij het horen van de woorden van de engel.
DIA 8
Sommige andere vertalingen, bijvoorbeeld de HSV, zeggen wel dat Maria schrok bij het zien van de engel. Maar dat komt omdat de NBV21 vertaald is naar aanleiding van oudere handschriften (mocht je willen weten hoe dat precies zit, schiet me dan bij de koffie even aan).
Maar waarschijnlijk is het schrikken bij het zien van Gabriël bij de overdracht van de tekst toegevoegd. Om de spanning en de vreemde gebeurtenis op te lossen. Maar de oudste handschriften zeggen: Maria schrok van de woorden van Gabriël.
Dat begint bij het allereerst woord van zijn groet. De gewoonte was om elkaar te groeten met vrede – sjaloom! Maar Gabriël zegt dus letterlijk: ‘Wees blij Maria.’ Dat is het eerste dat afwijkt van een gewone groet. En dan zegt Gabriël daar ook nog direct achteraan: ‘je bent erg begenadigd.’ Je zou ook kunnen zeggen: ‘Je bent erg bevoorrecht geworden.’ Als maar duidelijk is: Gabriël laat blijken dat Maria door God is uitgekozen. Dat is een grote zegen! Nog even los van wat dat inhoud (daar ga ik bij het laatste punt op in): je begrijpt dat Maria schriktvan die woorden.
Maria, dat jonge meisje, een relatie met Jozef. Ze krijgt een grootse rol in Gods plan met Zijn wereld. De Heer, de redder van de wereld, groeit in haar buik. Ze wordt hier de moeder van de kerk. Het is een misvatting om te denken dat we daarom Maria moeten vereren. God verdient alleen de eer. Nee, dat maakt dat Maria een basisvoorbeeld is voor de kerk, de bruid die de kerk is. Maria is in het klein wat de kerk is in het groot. Jezus wordt geboren uit Maria, maar Jezus Christus krijgt gestalte, wordt zichtbaar door ons als kerk! Zie je het verband?
DIA 9
Dat houdt dus in dat wij als gemeente net als Maria die groet van Gabriël ons mogen aantrekken: ‘Wees blij, God heeft je rijkelijk bevoorrecht: de Heer is met je!’ […] De Heer is met je! Voor ons iets wat zijn heerlijkheid zo maar kan verliezen, maar wat bijdraagt aan Maria’s hevige schrikreactie. God is met je! De Heilige, de Almachtige, de Eeuwige, de Ene, met mij?! Dat was een doodsvonnis voor zondige, kwetsbare, tijdelijke mensen. Ja, dat wás een doodsvonnis, maar het is hier een grote zegen! Voor Maria en u en jou en mij, want het betekent voor ons het leven! Zeg het maar eens tegen elkaar: ‘Wees blij! Je bent bevoorrecht! De Heer is met je! God is hier!’
Misschien voel je dat ook wringen. Blij? Bevoorrecht? Ik heb geen reden om gelukkig te zijn. Om daar uit te komen vergelijken we Maria en Zacharias.
DIA 10
#2. Gelukkig: Maria vs. Zacharias
Lucas zet hen tegenover elkaar. Vorige week hadden we het erover: door de geboorte van Johannes wordt de schande van de kinderloosheid weggenomen van Zacharias en Elisabet. En toch gelooft Zacharias niet dat hij een zoon zal krijgen. Hij vraagt: “Hoe kan ik weten of dat waar is?” (Luc. 1,18). Hij wantrouwt het bericht van Gabriël.
DIA 11
Hoe anders is de situatie van Maria. Door deze situatie waar ze in terecht komt laad ze de schande van de mensen op zich. Ze wordt zwanger terwijl ze nog niet getrouwd is. Ze zal over de tong gaan. Wat ze kan gestenigd worden als Jozef haar voor de rechter sleept om dit ‘buiten echtelijke kind’. Maar ze zegt:
De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd
Lucas 1,38
DIA 12
De kritische lezer vraagt dan misschien: maar Maria stelt toch ook een vraag? Ze vraagt: “Hoe zal dat gebeuren? Ik heb immers nog geen gemeenschap met een man” (Luc. 1,34). Die vraag is alleen totaal anders dan de vraag van Zacharias. Zacharias stelt een vraagteken bij de betrouwbaarheid van God:
DIA 13
Hoe kan ik weten of dat waar is?
Lucas 1,18
Hij wantrouwt God. Maar Maria vraagt naar de concrete gang van zaken. Haast alsof ze vraagt: wat moet ik doen om zwanger te worden van dit bijzondere kind?
DIA 14 | ZWART
Maria is dienstbaar en laat nederig Gods wil gebeuren. Ongeacht wat de mensen van haar vinden. Een tijdje terug, met dankdag, hield ik een preek over hoe we God dankbaar kunnen zijn los van onze omstandigheden. Hij heeft ons in Jezus Christus gered en beschermt ons. Het kan bijna niet anders dan dat Maria dat hier beseft. Ze weet: als God mij dit kind geeft, dan zal Hij ook zorgen dat het goed komt.
DIA 15
Wat betekent dat voor ons als gemeente in 2023, straks ’24? Nou, wat anders dan dit: “Zal Hij, die zijn eigen Zoon niet heeft gespaard, maar Hem omwille van ons allen heeft prijsgegeven, ons dan met Hem ook niet alles schenken?” (Rom. 8,32). Dat is het perspectief waartoe ik u en jou (en ook mezelf) vanmorgen weer mag uitdagen. Het perspectief van heilig vertrouwen: God heeft écht heel mijn leven in Zijn hand. Daar begint onze catechismus mee! Het loont om die woorden te kennen, zodat ze je moed in kunnen spreken. Ze vatten de Bijbel zo betrouwbaar en krachtig samen. In hedendaagse taal:
DIA 16
Wat is jouw enige houvast, voor altijd?
Dat ik voor altijd (Rom. 14,8) en helemaal met lichaam en ziel het eigendom van de Heere Jezus ben (1kor. 3,23) en niet meer voor mijzelf leef (1Kor. 6,19). Mijn trouwe Zaligmaker heeft met Zijn kostbaar bloed voor al mijn zonden volledig betaald (1Pet. 1,18-19; 1Joh. 1,7; 2,2.12) en Hij heeft mij uit de macht van de duivel verlost (Joh. 8,34-36; Heb. 2,14; 1Joh. 3,8). Mijn hemelse Vader zorgt elke dag zo goed voor mij (Joh. 6,39; 10,28; 2Tess. 3,3; 1Pet. 1,5), dat geen haar van mijn hoofd zal vallen als Hij dat niet wil (Mat. 10,30; Luc. 21,18). Zelfs alles wat ik meemaak, moet meewerken aan mijn zaligheid (Rom. 8,28). Door de Heilige Geest verzekert Hij aan mij dat ik eeuwig bij Hem mag leven (Rom. 8,16; 2Kor. 1,22; 5,5; Ef. 1,4) en Hij zorgt ervoor dat ik nu graag voor Hem wil leven (Rom. 8,14; 1Joh. 3,3).
DIA 17
Het zijn woorden om je in geloof op God te richten. Woorden die je voor ogen houden hoe wij gelukkig we zijn in God door Jezus. Hoe God ons heeft gezegend en bevoorrecht.
DIA 18
#3. Gezegend: bevoorrecht door God
Daarvoor kijken we weer naar Maria. Ze is begenadigd; gezegend, bevoorrecht, ja, je kunt zelfs zeggen: Gods voorkeurging naar haar uit. God koos de moeder van Jezus Christus extreem zorgvuldig. Dat zie je in die rectie van Maria. God koos haar uit omdat Hij wist hoe dat boerenmeisje zou reageren op dit bericht. Ze laat de nederigheid en dienstbaarheid zien die later haar Zoon Jezus Christus zal laten zien. Alleen lijkt hier de Zoon niet op Zijn moeder, maar is het eerder andersom. Maria laat een houding zien waarop Jezus Christus in ons het meest zichtbaar wordt.
DIA 19 | ZWART
Laten we daarom eens stilstaan bij hoe u en jij en ik dat doen. Helaas is er geen standaard recept voor. Hoe ik dat zelf doe is door de ruimte te nemen om stil te worden bij God. Ik merk ook direct dat de wanhoop groeit als ik dat niet doe. Zeker in deze donkere tijden – zowel letterlijk als spreekwoordelijk – moet ik dat echt doen. Stil zijn bij God, lezen uit de Bijbel en de tijd nemen dat tot mij door te laten dringen. Het lawaai van alle stemmen in de wereld overstemt zo snel de stem van Gods genade. Ik heb het nodig om met mensen mijn geloof te delen. Om te horen waar zij God in hun leven aan het werk zien.
DIA 20
Het kan zo simpel zijn als het delen van een natuurfoto. Afgelopen week had ik mijn catechisanten de opdracht gegeven om een foto te delen van waar ze zich over verwonderen in de schepping. Het sterkt mij om te horen waar anderen God aan het werk zien. Wat zou het heerlijk zijn als we dat meer en meer met elkaar gaan delen. Als gereformeerde christenen in Nederland zijn we dat misschien niet zo gewend. Dat weet ik ook. Maar we geloven dat God Dezelfde is, gisteren, vandaag en in de toekomst. God is dichtbij en Hij werkt in Zijn wereld. Laten we onze ogen daarvoor open houden. De stilte en de rust blijven zoeken om het te zien.
En verwonder je over Gods boodschap via Maria aan ons als gemeente:
DIA 21
Wees blij, geliefde gemeente!
De HEER is met jullie!
God heeft jullie bevoorrecht!
Hij geeft de voorkeur aan jullie, in Jezus Christus.
AMEN