Voltooid door te stoppen

Dat vroegtijdig afkappen van het scheppingsverhaal heeft vergaande gevolgen. Als ik dat zo zeg, besef ik dat het wat overtrokken kan klinken. Maar het voortijdig afkappen van het scheppingsverhaal kan zorgen voor een vertekend mens- en wereldbeeld. Daarom gaan we in deze preek dieper in op die zevende scheppingsdag. Na deze preek heb je een duidelijk beeld van de plaats van de mens in de schepping. Daarnaast ben je stilgezet bij de rust die God je wil geven door Zijn ordening van de tijd. We kijken naar die zevende dag van de schepping, aan de hand van de eerste verzen van Genesis 2:

DIA 2

Zo werden de hemel en de aarde in al hun rijkdom voltooid. Op de zevende dag had God zijn werk voltooid. Op de zevende dag rustte Hij van het werk dat Hij gedaan had. God zegende de zevende dag en heiligde die, want op die dag rustte Hij van heel zijn scheppingswerk.

Genesis 2,1-3

DIA 3 | ZWART

Mensen die God liefheeft,

Wanneer is uw, is jouw werk klaar en af? Wat je ook doet, betaald of onbetaald, binnenshuis of buiten de deur. We hebben allemaal dingen die we op een dag willen of moeten doen. Maar wanneer is dat nu klaar, wanneer is het af? Even voor de beeldvorming: voor wie is het heel duidelijk wanneer het werk klaar en af is [HANDEN]? En voor wie is dat moment waarop je werk af is juist onduidelijk [HANDEN]?

Voor de één zal het ook niet moeilijk zijn om het werk achter zich te laten: ‘Zodra ik mijn PC afsluit’, ‘zodra ik in de auto of op de fiets stap’ of ‘zodra ik thuis binnenstap’ speelt het werk niet meer door je gedachten. Voor een ander is dat soms wat moeilijker. Hangt ook deels van het soort werk af, denk ik. Persoonlijk is het weleens lastig. In het predikantswerk is het soms zelfs onduidelijk wat wel en wat geen werk is. Bovendien kunnen onderwerpen en situaties dagen (en nachten) lang door mijn hoofd spelen.

DIA 4

VOLTOOID DOOR TE STOPPEN

Als we dan kijken naar Genesis 2, waar God rust van zijn scheppingswerk, dan valt er iets op. God voltooit zijn scheppingswerk door er een dag aan te wijden dat Hij ermee stopt. Snap je: het stoppen met Zijn werk is onderdeel van de voltooiing van Zijn werk. God voltooit door te stoppen. Dat is het thema vanmorgen. We hebben het over:

DIA 5 | OVERZICHT

#1. De kroon op de schepping

#2. Een geprezen stopdag

#3. Genieten van stoppen

Allereerst laat de zevende dag de kroon op de schepping zien.

DIA 6 | #1

#1. De kroon op de schepping

Het scheppingsverhaal wordt als één geheel verteld vanaf Genesis 1,1 tot en met 2,3. Het is een gedicht – misschien wist je dat al. De woestheid en doodsheid, de chaos van het begin blijkt op de zevende dag tot rust en stilte te zijn gebracht. God heeft de wereld en de tijd geordend in zeven dagen. Zes dagen om te werken, één om te rusten. Die zevende dag hoort daarom wel degelijk bij de scheppingsdagen. [...]

DIA 7 | ZWART

Ja, de Bijbel zegt op verschillende plekken dat God de hemel en aarde en alles daarin in zes dagen heeft gemaakt. Daarmee wordt onderstreept: God werkte niet op de zevende dag. Maar het is verkeerd om te zeggen dat het geen scheppingsdag is. Dan had onze week namelijk 6 dagen geteld. Een joodse rabbi zei ooit dat God door te stoppen met maken nog meer schiep, namelijk 'kalmte, plezier, welzijn en vrede.'

Daar kom je een gevolg van de vertekening van die hoofdstuk indeling op het spoor. Want wie op de zesde dag stopt met de schepping, die ziet de mens als kroon op de schepping geplaatst door God. Alles is aan hun voeten gelegd, zij mogen alles bepalen op de aarde. Zo is dat ook lang en vaak uitgelegd. Alleen lees je het hele scheppingsverhaal als één geheel, dus met de verzen over de sabbat, dan ontstaat er een ander beeld.

DIA 8

De dieren wordt gezegend (1,22), de mensen worden gezegend en krijgen een opdracht (1,28-30). Maar de sabbat wordt gezegend en geheiligd. God zet hem apart van de andere dagen. God voltooit zijn schepping niet met de mens, maar met de zevende dag. Het gevolg daarvan is dat niet de mens centraal staat in de schepping. Toch kijken veel mensen er vandaag de dag wel naar alsof de mens centraal staat. We leven als koningen, als goden die doen en laten wat ze willen met de wereld. Wij mensen mogen alles gebruiken wat de aarde te bieden heeft. Wij mensen mogen bepalen hoe wij omgaan met wat God geeft in de schepping. Alles wat de aarde te bieden heeft is ons gegeven om er naar ons beste inzicht uit te putten – het eventueel uitputten is ook aan ons.

DIA 9 | #1

Wanneer we de zevende dag als kroon op de schepping laten staan, dan staat niet de mens maar God zelf centraal! God die midden in zijn schepping een dag neemt om te stoppen en te genieten van wat Hij heeft gemaakt! Wij mensen worden uitgenodigd om te genieten van de rust die door Gods stoppen ontstaat. Daar hebben we het straks over, maar eerst iets meer over Gods rusten op de zevende dag.

DIA 10 | #2

#2. Een geprezen stopdag

Want dat staat er: ‘God rustte van het werk dat Hij gedaan had.’ [...] Je kunt je dan afvragen: ‘Was God dan moe geworden van het scheppen?’ Dat brengt je wat op een dwaalspoor, want God “wordt niet moe, Hij raakt niet uitgeput” (Jes. 40,28) “Hij sluimert niet, Hij slaapt niet” (Ps. 121,4). Maar letterlijk staat er gewoon dat God stopte met het werk dat Hij deed. Dat is de eerste betekenis van het Hebreeuwse werkwoord ‘sabbatten’. Dat leert ons ook gelijk iets over wat rust eigenlijk is.

DIA 11

Kijk, wij zoeken als we rusten snel ontspanningof afleiding. We gaan een rondje lopen, lezen een boek (goed boek trouwens!) of luisteren muziek. In het minder idyllische geval scrollen we een uur op onze telefoon, kijken een avond televisie of bingen een serie op Netflix. Of je doet nog iets anders, om je af te leiden van alle drukte en zorgen. Dat zijn allemaal dingen die wij associëren met rust en uitrusten.

DIA 12 | STOP!

Maar de basis van rusten is dat je stopt met de gewone dingen. Zo hield God een dag waarop hij stopte met doen. Zie je, de sabbat is niet in de eerste plaats een rustdag zoals wij ons daar dan een beeld van vormen. God geeft de sabbat hier als een stopdag.

DIA 13 | ZWART

Heb je zo’n dag, dat je even stopt met de alledaagse dingen? Een dag waarop je stopt met wat je op de andere zes dagen doet? Natuurlijk: we hebben dagen waarop we niet werken, meestal de zaterdag en de zondag. Maar stop je ook met andere dingen die je rest van we week wel doet. Voor veel van ons zal bijvoorbeeld de telefoon 24/7 aanstaan en kijk je er vaak op. Dat geldt ook voor mij. Sinds kort zijn Anneloes en ik begonnen om één dag in de week onze telefoon de hele dag weg te leggen (als het lukt). Nou, dát geeft een rust! Het is wel spannend: heeft niet iemand me nodig? Mis ik niks belangrijks? Draait de wereld wel door?

DIA 14

Ik wil hierin echt niet wettisch je allerlei dingen opleggen. Paulus benadrukt aan de Kolossenzen: “16Laat u daarom door niemand iets voorschrijven op het gebied van eten en drinken of het vieren van feestdagen, nieuwemaan en sabbat. 17Dit alles is slechts een schaduw van wat komt – de werkelijkheid is van Christus.” Tegelijk: ga niet voorbij aan het goede leven dat God door zijn 10 geboden wijst! Hoe goed is het om één dag in de week te stoppen met werk (ook huiswerk), telefoon en alles wat nog even moet.

DIA 15 | ZWART

Het is zo goed dat God de zevende dag prijst en apart zet. Ja, God prijst de zevende dag als hij hem zegent. In het OT worden namelijk alleen levende wezens gezegend. Wanneer het gaat over niet levende wezens is het waarschijnlijker dat je het mag begrijpen als prijzen! Dus: “God prees de zevende dag en heiligde die, want op die dag stopte God metal Zijn scheppingswerk.”

DIA 16 | #2

Als de schepper zelf die dag prijst, dan moet er voor ons mensen wel heel veel blijdschap en geluk te vinden zijn op zo’n stopdag. We mogen genieten van stoppen.

DIA 17 | #3

#3. Genieten van stoppen

Prachtig hoe dat ook het eerste is dat de mens mag doen. Hij wordt geschapen, krijgt zijn opdracht en dan? Dan breekt de zevende dag aan. De dag waarop niet wordt gewerkt, maar waarop God stopt en geniet van wat Hij zo prachtig heeft gemaakt! Daarin mag de mens meedoen op de eerste dag van zijn bestaan. Als een kind dat je na het klussen voor het eerst de nieuwe kamer laat zien, maar dan in het kwadraat. De eerste dag van het bestaan van de mens is een stopdag vol met rust en genieten en schoonheid en goedheid!

DIA 18

De vroege christelijke kerk heeft de zondag als eerste dag van de week tot rustdag gemaakt. Met dit besef in het achterhoofd is dat zo gek nog niet: we beginnen de week in de rust die Jezus Christus heeft mogelijk gemaakt. Want in Jezus Christus wordt Gods sabbatsrust echt mogelijk. Niet alleen een rust van ons werk, maar ook een vredige rust in God: wat God van ons vraagt is volbracht door het leven, lijden en de opstanding van Jezus Christus! Kijk dan hoe goed dat is!

Ik hintte er net al aan: we hoeven door Jezus Christus niet wettisch met de rust om te gaan. We leven Gods geboden niet na alsof zo’n wettische houding de kern van het christelijk geloof is.

DIA 19

De wet is niet gegeven voor rechtvaardigen (in Christus) maar voor wie zich aan God noch gebod stoort (1Tim. 1,9). We moeten dus niet legalistisch met de wet omgaan, maar als wijze volgelingen van Jezus die graag willen leven op de manier zoals God het bedoeld heeft. Tegelijkertijd: sla de goedheid van Gods 10 geboden niet zomaar in de wind. Daarin wijst God de kaders van het goede leven met Hem! Iemand zei ooit terecht: ‘We leven ook als gelovigen soms met 9 geboden en 1 suggestie.’

DIA 20 | #3

Maar het is Heerlijk om één dag in de week te stoppen en te genieten van alles wat God geeft. Eén dag om te ontdekken: mijn leven... het draaien van de wereld hangt niet af van mijn werk. God houdt het in Zijn handen en Hij geeft me een stopdag. Daarin proef je Gods zorg voor mensen: we kunnen niet 24/7 ‘aan’ staan – daar gaan mensen aan kapot. Je ziet er een symptoom van in de hoge burn-out-cijfers.

DIA 21 | OVERZICHT

God heeft Zijn schepping bekroond met een rustdag, een stopdag. Een dag die God prijst en apart heeft gezet om erop te genieten van alles wat Hij geeft. Zo voltooide God zijn werk, door een dag te wijden aan het stoppen met doen.

DIA 22 | TITEL

Volg daarin, dan vind je echte rust. Rust die verder gaat dan ontspanning en afleiding. Echte rust die er is door de vrede met God in Jezus Christus.

AMEN