Gods grootheid zien

De tekst voor deze Paaspreek komt niet uit Johannes 20, maar uit Johannes 1, vers 14. Daar staat dit: 

Het Woord is mens geworden en heeft in ons midden gewoond, vol van genade en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.

Johannes 1,14

DIA 2

Maar Thomas zegt:

Alleen als ik de wonden van de spijkers in zijn handen zie en met mijn vingers kan voelen, en als ik mijn hand in zijn zij kan leggen, zal ik het geloven.

Johannes 20,25b

Met die woorden gaat hij als ongelovige Thomas de geschiedenisboeken in.

Was dat het dan, wat betreft het zien van Gods grootheid? Hoe zit het dan met alle andere ongelovige thomassen die na die eerste kwamen? Ik hoop je vanmorgen te laten zien dat Gods grootheid zien niet alleen weggelegd is voor de apostelen. Het is niet alleen weggelegd voor de supergelovigen. Het is niet voorbehouden aan Thomas, omdat Hij het moest zien voordat hij kon geloven. Ook vandaag zijn er nog ‘kritische Thomassen’ – en ook zij kunnen God nog altijd vinden en zijn grootheid zien.

DIA 3 | ZWART

Johannes bedoelt in Johannes 1 namelijk niet zomaar met je fysieke ogen zien. Want dat hadden wel meer mensen in die tijd. Bovendien: God met fysieke ogen zien leidt niet automatisch tot geloof.

Nee, Johannes bedoelt iets dat hij met zijn lezers deelt: een geestelijk zien van Gods grootheid; het opmerken. Gods grootheid is nog altijd te bewonderen, nog altijd op te merken in de wereld. De vraag is wel: wil je het zien, durf je het op te merken. Heb je de moed om op te merken, te zeggen en geloven: ‘Daar is God aan het werk!’ Dat heeft alles te maken met welke ‘bril’ je kijkt.

DIA 4

Het thema vanmorgen is 

GODS GROOTHEID ZIEN

Gods grootheid zie je in het mens-geworden Woord van God.

DIA 5

Eerst iets over wat Johannes daarmee bedoeld: het mens-geworden Woord. Daar móeten we het eerst over hebben, want laat de diepe rijkdom zien van deze inleiding van Johannes’ evangelie. Want wat is dat ‘Woord’ van God? Johannes zegt in de eerste verzen van zijn evangelie: “1In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God” (Jh. 1,1).

DIA 6

Met die ene zin brengt hij het Griekse meergoden geloof en het Joodse geloof in één God bij elkaar. Prachtig knap. De Grieken hadden natuurlijk heel veel verschillende goden. Maar de Grieken geloofden ook dat de hoogste werkelijkheid uiteindelijk de logicawas, de logos. Dat Griekse woord kun je vertalen met ‘woord’, maar ook met ‘rede’: je denkvermogen. Het past helemaal in onze tijd. De tijd waarin vaak de wetenschap als hoogste autoriteit wordt gezien.

Maar de heidense Grieken zullen het dus eens zijn geweest met die eerste woorden van Johannes. Maar ook de Joden waren het eens met die zin. Want in het Joodse geloof was de hoogste openbaring van God Zijn Woord, de Thora, de wet van God en Zijn beloften!

DIA 7 | ZWART

Johannes laat zo aan heel de toenmalige wereld zien: het Woord, de Rede was en is het hoogste denkbare. En Johannes zegt: ‘Die Hoogste Denkbare is mens geworden! Zijn naam is Jezus Christus.’ Zo is Jezus Christus dé belangrijkste openbaring van God. Dat wil dus zeggen: in de persoon van Jezus Christus zie je wie God écht is! In Hem, dat Woord, heeft God onder ons gewoond! Dat is het meest schokkende moment uit de menselijke geschiedenis! De Allerhoogste, de Eeuwige, de Almachtige, Alomtegenwoordige… De God die niet in woorden, gedachten of beelden te vangen is, wordt mens en komt bij ons wonen!

DIA 8

“Het Woord is mens geworden en heeft in ons midden gewoond, vol van genade en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien…”

Die grootheid heeft Jezus Christus ons laten zien! Die grootheid, vol van genade en waarheid, zie je in de opstanding van Jezus Christus uit de dood!

DIA 9

#1. In de opstanding

We vieren het vandaag: God heeft in Jezus Christus de dood overwonnen! Zo heeft God de dood wezenlijk veranderd. Afgelopen zondagmiddag preekte ik daarover. De dood is niet langer de straf voor onze zonden. Jezus heeft die straf gedragen. Hij heeft de dood verslagen. Zijn opstanding is daarvan het levende bewijs! Ja, de dood is nog wel beangstigend, duister. Maar de dood betekent niet meer het einde: is de doorgang naar het leven met God. Ja, een duister gordijn dat tussen ons en onze geliefde in hangt. Niets minder, maar ook niets meer! Zeker op deze dag zie je de grootheid van het mens-geworden Woord van God! Juist op deze dag staan we stil bij de genade en de waarheid daarvan!

DIA 10

Genade, omdat Jezus het werk helemaal volbracht heeft. Er is niets meer aan toe te voegen. Niets meer voor te werken. Het reddingswerk is helemaal klaar. Je mag het ontvangen, een groot cadeau, je hoeft daar niets meer voor te doen.

Nee, niks. ‘Maar je moet het toch geloven?’ Ja, maar dat komt pas daarna. Geloof is de reactie op het volbrachte reddingswerk van Jezus Christus, niet het verdienenervan. Geloof is de open hand, waarmee je het cadeau van een hersteld leven aanpakt.

DIA 11

Het is wat Jezus Zelf zegt: “Ik sta voor de deur en klop aan…” (Op. 3,20). Dat is niet een enkele klop [KLOP]. Het is een liefdevol, maar aanhoudend aankloppen [KLOP-KLOP-KLOP…]: doe toch open, ik wil je ontmoeten, ik de Opgestane Redder, wil met joueten! Dat is de genade waar het opgestane, mens-geworden Woord van God vól van is.

DIA 12

Het is ook vol van waarheid. Want het laat eerlijk zien wat de levensweg van mensen is. Door het goede nieuws van het volbrachte werk van Jezus loopt die niet dood in het graf. Dankzij de opstanding van Jezus loopt de levensweg van mensen door, voorbij de dood! Dat is de hoopvolle waarheid waar we onze vastigheid in zoeken. Dat is de waarheidwaar onze Here Jezus vól van is: eeuwig leven in vrede met God is mogelijk!

DIA 13

In de opstanding van Jezus Christus is Gods grootheid te zien! De volle genade, de volle waarheid van God: Jezus heeft de dood overwonnen!

Het is klaar! En: het is mogelijk!

Ja, de overwinning op de dood, dat klinkt groots en machtig. Toch kan dat in het leven ver weg lijken. Het kan spoorloos lijken, kwijt, onvindbaar in ons leven van alle dag. Want waar is die grootheid van de overwinning in ons lijden?

Dan moet je bedenken dat Gods grootheid zichtbaar wordt in de opstanding, maar wel door het lijden heen.

DIA 14

#2. Door het lijden heen

Om op te staan uit de dood, moest Jezus eerst sterven. Om te kunnen sterven moest de Zoon mens worden. Dat wil zeggen: om de grootheid van God te zien, moet je ook het lijden en het graf van Jezus Christus zien. Dat gaat dieper dan geloven dat Jezus stierf. Dat betekent dat je ook gelooft en erkent waarom Jezus stierf.

DIA 15

Dat is een harde maar liefdevolle waarheid. Als Jezus aan het kruis zegt: “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?” dan weten we het antwoord (Mt. 27,46; Mc. 15,34): ‘Om mij! Om mij!’ Om mijn zonde, mijn weg bij God vandaan, mijn leven voor mijzelf.’ Maar ook: ‘Uit liefde voor mij! Om mij te winnen, mij te Redden!’

DIA 16 | ZWART

Van alle evangeliën laat Johannes het duidelijkst zien: de neergaande weg van de Zoon, het Woord van God, ís de weg naar Zijn glorie, Zijn Koningschap. Juist in de neergaande weg van het leven van Jezus Christus, de Zoon van God, zie je de grootheid van God! Om de grootheid van God te zien, heb je ze beide nodig: kruisdood énopstanding.

DIA 17 | GRIEKEN/JODEN

Dat is zo radicaal tegendraads aan het goede nieuws van onze God. Het was aanstootgevend voor de Joden. God die mens wordt, dat was al ondenkbaar. Maar de Zoon van God die de vervloekte kruisdood sterft?! Dat is pure godslastering! Wat, zelfs christelijke theologen worstelen ermee: we kunnen niet zeggen dat Gods Zoon stierf aan het kruis, want dan doen we God tekort. God is toch onaantastbaar; God lijdt toch niet?!

Het is bovendien dwaas voor onze wereld (1Kor. 1,23). Want grootheid laat je zien door kracht en macht. Kijk naar de wereldleiders van dit moment. Ze treden op met grote daden en nog grotere woorden. Zo laat je macht zien: met een grote zak geld, nog grotere woorden en een gebalde vuist!

DIA 18 | ZWART

In het licht van Jezus Christus wordt het alleen ontmaskerd als angst en onmacht, op zijn best als egoïsme. Want waar is nu meer kracht, meer moed voor nodig? ‘Grote woorden spreken en hard ingrijpen? Of kiezen om te dienen terwijl je alle macht hebt, terwijl je de wereld maakte door alleen te spreken?

De grootheid van onze God zie je juist in de kwetsbaarheid van Jezus Christus aan het kruis. De grootheid van God in de opstanding, zie je door Jezus’ lijden heen.

DIA 19 | #2

Dat leert ons Gods grootheid niet in groot machtsvertoon te zoeken, maar in het kleine, in de zachte krachten. In dienstbaarheid vanuit liefde. In geen aanspraak maken op je recht, maar nederig het goede te doen. Het zien van Gods grootheid loopt via het kleine, door het lijden heen dus. Als je met die bril kijkt, dan kun je het opmerken

DIA 20 | #3

#3. Opmerken

Hoe merk je de grootheid van God in onze wereld op? Dat komt je helaas niet aanwaaien. Bovendien: het vraagt echt verandering van denken. Het vraagt een ommekeer – bekering – weg van het denken van de wereld, naar het opmerken van Gods manier.

DIA 21

Misschien heb je weleens gehoord dat de eerste kosmonaut heeft gezegd: “Ik ben naar de ruimte gevlogen, maar heb God daar niet gezien.”

De eerste mens in de ruimte, de Kosmonaut Yuri Gagarin, zou dat hebben gezegd nadat hij op 12 april 1961 weer terug op aarde kwam. Achteraf bekeken is het zeker dat Gagarin dit nooitheeft gezegd. De woorden zijn aan hem toegeschreven ten behoeve van Russische antireligieuze propaganda uit die tijd. Want Gagarin was een nationale held en de mensen hielden van hem. Ze zouden zulke woorden van hem aannemen. Maar een vriend van Gagarin, Kolonel Petrov, getuigde later van het oprechte geloof van Gagarin.[1]

DIA 22 | ZWART

Toch laat die uitspraak iets zien van de grootheidswaan, van de machtsmanier van de wereld. Het is misschien wel een tekenend voorbeeld voor wetenschap die denkt het niet-bestaan van God te kunnen bewijzen. ‘Wat ik niet zie, wat ik niet kan bewijzen, wat ik niet kan bevatten, dat kan niet bestaan.’ Maar het is een miskennen van wie God is en hoe Hij Zich bekend maakt. De God die groter is dan ons denken kan bevatten en snappen. Die God bleef niet op afstand – in de ruimte – maar Hij kwam op aarde!

DIA 23

De filosoof Nietzsche zei zelfs, vol trots: ‘God is dood. … En wij hebben Hem gedood.’ Die overtuiging van totale verlatenheid van zin en hoop, dreef hem mogelijk tot de wanhoop. In 1889 krijgt hij een zenuwinzinking. [2] Maar gek genoeg zat hij er niet heel ver naast. Want inderdaad, de mensheid heeft Jezus Christus gedood. Maar Jezus stond op uit de dood!

DIA 24

De vraag is niet of dat waar is. Zo werkt het niet met waarheid. Waarheid is waar, of je dat nu gelooft of niet. De vraag is vooral: neem je het aan? Wil je het zien, wil je het opmerken dat het waar is?

Meer nog: je mag die waarheid leren kennen. Die waarheid is een persoon geworden: Jezus Christus is Zelf de waarheid. In contact, in relatie met Hem ontdek je de diepe, levensveranderende waarheid van Gods genade: het reddingswerk is klaar. Leven met God is mogelijk!

Jezus leert ons Zelf dat wie door die waarheid getroffen wordt, radicaal veranderd. Hij leert ons ook dat het een zoektocht kan zijn. Hij zegt: “Vraag en er zal je gegeven worden, zoek en je zult vinden, klop en er zal voor je worden opengedaan” (Mt. 7,7). Om Gods grootheid te zien is het nodig om te vragen, zoeken en kloppen. In de Bijbel, in gebed, in gesprekken, in de wereld om je heen.

DIA 25 | ZWART

Maar wie dat doet, die vindt de grootheid van God in Jezus Christus. Want de genade is dit: de Almachtige God, die niet in woorden te vatten is, komt Zelf naar ons toe. Hij werd mens en liet Zijn grootheid zien. Die grootheid werkt door in de geschiedenis van de mensheid. Die werkt door in de kerk.

DIA 26 | TITELDIA

Die grootheid is op te merken in deze wereld. Niet in de grootheidswaanzin van de wereld. Nee, die bril moeten we afzetten. Maar zet de bril op van Gods grootheid door het lijden heen. Dan merk je de ware en genadige grootheid op: Almachtige grootheid, onaantastbaar, die uit liefde dient tot op het kruis. Dat is het hart van Gods openbaring, te vinden in het leven en sterven van Jezus Christus.

God die de mens dient. Dat is de omgekeerde wereld. Het betekent niet dat God Zich klein laat krijgen. Waar Hij wordt weggedrukt uit de samenleving, daar staat Hij door Zijn macht op uit de dood!

Daarin is troost en hoop! Want ook als je geloofsvertrouwen tekortschiet… ook als God ver weg voelt… dan nog weten we: dit is de weg die God Zelf ging! Hij werd mens, Hij kreeg een lichaam zoals dat van jou en mij. Hij stierf, maar stond op uit de dood. Dus er is hoop, zelfs in de uitzichtloosheid. Er is herstel, zelfs in de gebrokenheid, zelfs in de ruïnes van ons leven, de ruïnes van onze wereld. Ja, er is leven, zelfs in het lijden, zelfs uit de dood!

AMEN

[1] Pravmir.com, ‘Did Yuri Gagarin Say He Didn’t See God in Space?’, delen uit interview van Interfax-Religion (2006) met oud-collega en vriend van Gagarin, Valentin Petrov, op: https://www.pravmir.com/did-yuri-gagarin-say-he-didnt-see-god-in-space/ [20-4-’25]. Citaat vertaald uit het Engels: “I flew into space, but I didn’t see God.”

[2] 'Friedrich Nietzsche', op: https://www.filosofie.nl/filosofen/friedrich-nietzsche/ [20-4-'25]. Vgl. ook het hoofdstuk over Nietzsche in Schmidt-Salomon, Op de schouders van reuzen (Amsterdam: Alfabet, 2025).